Resmi Gazete’de yer alan karara nazaran, Erzurum Bölge Yönetim Mahkemesi 4. İdari Dava Dairesi, 6413 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Disiplin Kanunu’nun 43’üncü hususunun 7329 sayılı Kanun’un 17’inci hususuyla değiştirilen (1) numaralı fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “uyarma” ve “hizmete kısmi periyodik devam” ibarelerinin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurdu.
Söz konusu kuralda, subay, astsubay, uzman erbaş ile kontratlı erbaş ve erler hakkında verilen uyarma ve hizmete kısmi vadeli devam cezalarına karşı iptal davası açılamayacağının öngörüldüğünü belirten mahkeme, bunun Anayasa’ya muhalif olduğunu ileri sürdü.
Başvuruyu kıymetlendiren Yüksek Mahkeme, belirtilen maddede geçen kelam konusu ibarelerin Anayasa’ya karşıt olduğuna hükmederek, iptallerine karar verdi.
– Kararın gerekçesinden
Anayasa Mahkemesinin kararında, Anayasa’nın 129’uncu unsurunun üçüncü ve dördüncü fıkralarında, “Disiplin kararları yargı kontrolü dışında bırakılamaz. Silahlı kuvvetler mensupları ile yargıçlar ve savcılar hakkındaki kararlar gizlidir.” düzenlemelerinin yer aldığı tabir edildi.
Ağır nitelikteki disiplin cezalarının yargı kontrolüne açılmasına imkan sağlandığı belirtilen kararda, Türk Silahlı Kuvvetlerinin (TSK) mevcudu, disiplin tesisinin kıymeti, disiplinsizliklerin ve disiplin cezalarının mahiyeti üzere konular göz önüne alınarak tüm disiplin cezalarına karşı yargı yolunun açık olmasının tercih edilmediği, kanun koyucunun takdir yetkisiyle disiplinin tesisi gayesiyle birtakım önlemleri alabileceği kaydedildi.
Bu kapsamda, iptali istenen kuralların ölçülülük unsuruna uygunluk tarafından incelendiği aktarılan kararda, disiplini bozucu hal ve davranışlarda bulunmayı alışkanlık haline getirmenin TSK’dan ayırma cezasını gerektiren disiplinsizliklerden sayıldığı anımsatıldı.
Kararda, kontratlı subay ve astsubaylar hariç subay ve astsubaylar açısından belli müddetler içinde alınan disiplin cezalarının muhakkak bir puana ulaşması halinde TSK’dan ayırma sebebi olarak kabul edildiği belirtildi. Kontratlı erbaş ve erler açısından ise en son alınan disiplin cezasından geriye yanlışsız son bir yıl içinde en az iki disiplin amirinden toplam 8 kez yahut daha fazla disiplin cezası almanın, mukavelenin mühletinin bitiminden evvel fesih sebebi sayılabildiğine işaret edildi.
Bu durumda yargı yolu kapalı olan uyarma ve hizmete kısmi vadeli devam cezalarının, askeri işçinin TSK’dan ayrılmalarına ya da mukavelelerinin feshine yol açabildiği anlatılan kararda, kelam konusu cezaların yargısal kontrole tabi tutulmadığı bildirildi. Kararda, anılan disiplin cezaları destek gösterilerek gerçekleştirilen TSK’dan ayırma ya da mukavelenin feshi süreçleri istikametinden yargısal kontrolün, hali bir hale geldiği tabir edildi.
Bu durumun Anayasa’ya karşıt olduğuna dikkat çekilen Yüksek Mahkemenin kararında, şu değerlendirmeye yer verildi:
“Uyarma ve hizmete kısmi periyodik devam cezalarına husus fiillerin disiplin cezasını gerektirip gerektirmediğinin yargısal kontrole tabi tutulmaması nedeniyle TSK’dan ayırma ya da mukavelenin feshi süreçlerine karşı açılan davalarda yapılan yargısal kontrol aktifliğini yitirmektedir. Kurallar bu tarafıyla asker şahıslara çok bir külfet yüklemekte ve disiplinin tesisi formundaki kamu faydası ile hak arama özgürlüğü ortasında gözetilmesi gereken adil dengeyi bozmaktadır. Anayasa Mahkemesi açıklanan münasebetlerle kuralların Anayasa’ya alışılmamış olduklarına ve iptallerine karar vermiştir.”
