– Dünyanın bilinen en eski inanç merkezi olması münasebetiyle “tarihin sıfır noktası” olarak nitelendirilen ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde dördüncü yılını geride bırakan Göbeklitepe, aldığı bu unvan sonrası 1 milyon 597 bin 87 kişiyi ağırladı.
Merkez Haliliye ilçesi hudutlarında, kent merkezine 18 kilometre uzaklıktaki kırsal Örencik Mahallesi yakınlarında İstanbul ve Chicago üniversitelerinden araştırmacılar tarafından 1963’te yüzey çalışmaları sırasında fark edilen ören yerinde, en somut bulgular 1986’da tarlasını süren bir çiftçinin bulduğu heykelle ortaya çıktı.
Tarlasından çıkan taşın bedelli olduğunu düşünen çiftçi, hassaslık göstererek bu heykeli Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi yetkililerine teslim etti. Birinci başta ne olduğu tam olarak anlaşılamayan heykel, müzede müdafaa altına alındı. Sonrasında Hilvan’daki Nevali Çori’de hafriyat yapmak için kente gelen ve müzede buluntuları gören Alman Prof. Dr. Klaus Schmidt, bu heykellerin çok değerli olduğunu düşünerek bölgede ayrıntılı bir çalışma yapmaya başladı.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünden alınan müsaadeyle Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Şanlıurfa Müzesi tarafından Prof. Dr. Schmidt başkanlığında 1995’te bölgede hafriyat çalışmalarına başlandı. Hafriyatlarda Neolitik periyoda ilişkin, uzunlukları 3 ila 6 metre, tartıları da 40 ila 60 ton olan, yabani hayvan figürlü “T” biçimli dikili taşlar bulundu.
Kazılarda tıpkı vakitte, 8 ila 30 metre çapında dairesel ve dikdörtgen halli, dünyanın en eski tapınak kalıntıları ve yaklaşık 12 bin yıl öncesine ilişkin olduğu belirtilen 65 santimetre uzunluğunda insan heykeli üzere, çeşitli tarihi eserler de gün yüzüne çıkarıldı.
Gün yüzüne çıkarılan yapıtlarla ünü her geçen yıl artan Göbeklitepe, 2011 yılında UNESCO “Dünya Miras Süreksiz Listesi”ne alındı, 1 Temmuz 2018’de ise Bahreyn’de düzenlenen 42’nci Dünya Miras Komitesi Toplantısı’nda Dünya Mirası Listesi’ne dahil edildi. 4 yıl evvel aldığı bu unvanla dünyadaki bilinirliği artan Göbeklitepe, 2019’un Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından “Göbeklitepe Yılı” olarak ilan edilmesiyle turizmde “altın yılı”nı yaşadı.
Her yıl binlerce yerli ve yabancı ziyaretçiyi ağırlayan Göbeklitepe, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer aldıktan sonra, dört yılda 1 milyon 597 bin 87 kişiyi ağırladı. Göbeklitepe, bu yıl Ramazan Bayramı’nın ikinci gününde ağırladığı 10 bin 272 ziyaretçiyle günlük bazda en yüksek ziyaretçi sayısına ulaştı.
UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almasıyla senarist ve direktörlerin de ilgisini çeken Göbeklitepe, husus olduğu kitap, dizi ve animasyon sinemalarıyla tanınan kültürün de bir modülü haline geldi.
Göbeklitepe ören yerindeki hafriyatlar Prof. Dr. Necmi Karul başkanlığında devam ediyor.
– “Ziyaretçi sayısı her gün artıyor”
Göbeklitepe Hafriyat Lideri Prof. Dr. Necmi Karul, AA muhabirine, ören yerinin UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne girmesinin akabinde insanlarda Göbeklitepe’ye karşı farkındalık oluştuğunu ve ziyaretçi sayısının arttığını belirtti.
UNESCO Dünya Mirası Listesi ile insanların dikkatinin Göbeklitepe’ye çekildiğine işaret eden Karul, şöyle konuştu:
“Bu listeye dahil olduğunuz vakit bütün dünyada insanların daha fazla haberdar olması manasına geliyor, hasebiyle da buna paralel olarak ziyaretçi sayısı Göbeklitepe’de her gün artıyor. UNESCO’ya dahil olduktan sonra pandemi şartları neredeyse 2 yıl ziyaretçi sayısını olumsuz etkilemişti, buna karşın Türkiye’de pandemi şartlarına karşın en çok ziyaret edilen yerlerin başında Göbeklitepe geliyor. Yaz aylarıyla birlikte bu ziyaretçi sayısının arttığını görüyoruz. Göbeklitepe’ye gelen bilhassa kültür turizmi odaklı seyahat eden insanların ikinci uğrak noktası Karahantepe olmaya başladı. Burada çok net bir oran söylemek tahminen güç fakat yüzde 20-30 civarında bilhassa yabancı ülkelerden gelen ziyaretçilerin yüklü olduğu kümelerin Karahantepe’yi ziyaret etmeye başladığını görüyoruz.”
Karul, UNESCO Dünya Mirası Listesinde yer alan alanlarla ilgili yapılan çalışmaları nizamlı olarak rapor halinde sunulduğuna işaret ederek, “Biz Göbeklitepe için bu raporlama devrini tamamladık ve çok olumlu geçti. Bu alanda yapılması gereken müdafaa çalışmalarını ve ziyaretçi idaresiyle ilgili hedeflediğimiz takvime bağladığımız çalışmaları gerçekleştirdik, bunlarda UNESCO’ya sunuldu ve olumlu karşılandı.” dedi.
– 1 milyon ziyaretçi hedefi
Şanlıurfa Valisi Salih Ayhan ise UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren yapıtların özel bir istikameti olduğunu belirterek, bu listedeki yapıtların dünya çapında bilinirliği ve tanınırlığının arttığını söyledi.
Göbeklitepe’nin UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer almasının Şanlıurfa için çok büyük bir kazanım olduğunu aktaran Ayhan, “Tarihin sıfır noktası, bilinen bir çok savın değiştiği bir yerdir. Çok önemli manada yeni bilgiler ve evraklar çıkmaktadır. Bu Şanlıurfa’mızın bir açık hava müzesi olmasında en hoş yansımalardan birisi.” sözlerini kullandı.
Ayhan, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bizim için büyük bir baht, kıymetlerimize sahip çıkacağız, kıymetlerimize bedel vereceğiz ve bunu koruyarak da gelecek nesillere aktaracağız. Bu 4 yıllık kısa vakit içerisinde sayın Cumhurbaşkanımızın 2019’u Göbeklitepe yılı ilan etmesiyle birlikte yaklaşık 1 milyon 600 bin kişi burayı ziyaret etti. Kâfi mi? Değil. Burayla ilgili de çok ağır bir çalışmamız olacak, her yıl 1 milyon ziyaretçinin gelmesi lazım. İslam İşbirliği Teşkilatı’nın 2023 yılı turizm kenti olarak Şanlıurfa’yı seçti. Bu da tesadüf değil, bir inanç kenti, peygamberler diyarı. Bu da bizim turizm amaçlarımıza, bu kıymetlerimizi ön planlara çıkarmamız açısından bir kazanım oldu. Hepsi bir talih, inşallah biz bunların altını dolduracağız. Hem UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde olması hem de tarihin sıfır noktası olması, kültür ve turizm manasında da Şanlıurfa açık hava müzesiyle birlikte Şanlıurfa turizmde inşallah çok büyük bir hisse alacak. Sayın Cumhurbaşkanımızın 2023 yılında maksadı 70 milyon turisti ağırlaması, biz de ziyadesiyle bundan istifade etmek istiyoruz.”
