CHP Adana Milletvekili Burhanettin Bulut, Adana Büyüksaat’te üretim yapan, yüksek enflasyon nedeniyle sıkıntı günler geçiren ayakkabıcı imalatçısının meselelerini dinledi.
‘Dükkanlar yarı yarıya kapandı’
Bir ayakkabı imalatçısı problemleri şöyle anlattı:
“Beş-altı ay öncesinden bu yana en az yüzde 130 yüzde 150 bir artış kelam konusu. Bir ayakkabı tabanını 10 TL’ye alıyorduk, şu an en makus tabanın fiyatı 23 TL. Deriyi altı-yedi TL’ye alıyorduk artık 20 TL. Birtakım materyallere üç kimilerine dört katına varan artırım geldi. Mesela kullandığımız solüsyonu 200-250 TL’ye alıyorken şu an 800-850 TL’ye alıyoruz. Bizim ziyanımız çok büyük. Bir ayakkabıyı 70 TL’ye mal edip 100-120 TL’ye satıyorduk. Şu an 140 TL’ye mal edip 150 TL’ye satamıyoruz… Bulunduğumuz bölgede 50 imalatçı varsa, şu an 25’e düştü. Yarı yarıya kapattılar. Mecbur kalıyorlar. Üretim yapamıyorlar. Şu an bin çift ayakkabı yapsa 140-150 bin TL yalnızca maliyeti var. Aslında esnafın dükkânı bomboş kimse yok”
Bir öbür ayakkabı üreticisi de şunları söyledi:
Avrupa’dan gelen toptancı bir ayakkabıyı 15 dolara alabiliyor; kendisine ücretsiz geliyor ancak yurt içinde bu ayakkabıyı 15 dolara satma bahtın yok. İnsanlara biz evvelden de söylüyorduk terliğe hazır olun, yani kışın bile terlik giymeye hazır olun. Geçen sene 90 liraya sattığımız ayakkabıyı bugün 140-150 liraya satıyoruz fakat biz 90 liraya satarken daha memnunduk. Malzemeyi bir kısım yansıtabiliyorsun, yansıtamadığın şey emek. Emeği yansıtamıyorsun. Her şey üç katına çıktı. Yani geçen sene ben bir çalışana bin lira haftalık veriyorsam bu sene üç bin lira vermem lazım aslında. İki sene evvel iki bin 800 lira alan artık dört bin 200 lira alandan daha memnundu. Tavuk döner sekiz liraydı artık 20 lira. Bu adam ne kadar artırım almış haftalığı 800 liraydı olmuş bin-bin 100 lira”
‘Ekim ayından bu yana yüzde 300 arttı’
Ayakkabı üreticilerine deri satışı yapan esnaf da “Ekim ayıyla mukayese edersen yüzde 300 arttı. Nakliye, akaryakıt, hepsi arttı. Bu materyaller ayakkabıdan diğer çanta, cüzdan, kemer üretiminde kullanılıyor. Buradaki artış az bile, daha da artacak” dedi.
‘Tek ucuzlayan şey emek oldu’
CHP Adana Milletvekili Burhanettin Bulut da ayakkabı imalat bölümünde de ekonomik krizin derin tesirlerinin görüldüğünü vurglayarak şunları söyledi:
“Üretici fahiş artırımlardan bıkmış durumda. Son altı ayda üreticinin girdi maliyeti artırımlarla birlikte üç-dört kat arttı. Büyüksaat ayakkabıcı esnafı iş yapamaz hale geldi. Satış yapabilmek için kendi el emeğini ayakkabı fiyatlarına yansıtmıyor. Fahiş artırımlarla birlikte tek ucuzlayan emek oldu, üretici dükkanını çevirebilmek için kendi alın terinden vazgeçti”
