TBMM Anayasa Komitesi CHP Sözcüsü İbrahim Kaboğlu, 9 Temmuz 2018’de yürürlüğe giren Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin bilançosunu çıkardı. Sistem için “istismarcı uygulama” nitelemesi yapan Kaboğlu, “Tek adam, her alanda bir enkaz yığını bıraktı” değerlendirmesini yaptı.
Bu mühlet zarfında, hukuk sisteminde 384 normatif düzenlemeyle toplam 6 bin 530 hususun yürürlüğe girdiğini belirten Kaboğlu, bu düzenlemelerin 105’inin Cumhurbaşkanlığı kararnameleri olduğunu ve bunların da 2 bin 692 unsur içerdiğini aktardı.
Kaboğlu, çıkardığı bilançoda şu tespitlerde bulundu:
‘Seçilmiş 600 milletvekili, 273 teklifi yasalaştırabildi’
“TBMM’nin seçilmiş 600 milletvekili, hiç değilse gerekçeli yazılan ve bir nebze kurulları işletebildiği, lakin birden fazla ya bakanlıklardan ya da saraydan gönderilen tekliflerden oluşan 3 bin 285 maddeyi görüşerek 273 teklifi yasalaştırabildi.
Anayasa Komitesi 3 defa, adeta torba kurulu haline gelen Plan ve Bütçe Kurulu 41 sefer, yürütmenin vesayetini tehdit etmeyecek sonlu değişikliklerin ötesine geçemeyen Adalet Kurulu 18 defa, tabiat ile inatlaşma değerine iktidarın ülkesel kıymetleri yağmalamasına seyirci kalan Etraf Komitesi yalnızca 2 kere ve yıkıcı Covid öncesi Sıhhat Kurulu 1 defa toplanabildi. İçişleri Komitesi 5, Sanayi Komitesi 16, Savunma Kurulu 7, Eğitim Komitesi 9, İmar Kurulu 8 ve Tarım Komitesi 3 sefer toplandı. Kurullarda uzmanlık prensibine uyulmadı ve torba yasa alışkanlığı, Anayasa’ya uygun nitelikli yasa üretiminin önündeki en önemli mani oldu. İktidarın muhalefetin yapan katkılarını bile dikkate almaması sonucu kurul çalışmaları işlevsizleştirildi.
Yürürlükteki Anayasa’ya hürmet ve demokratik anayasa arayışı ortasında konumlanan tarihî bir misyon ve sorumluluk içinde, AYM’ye başvurma hak ve yetkisini kullanabilen tek parti, TBMM’deki ikinci parti olan CHP oldu. CHP, 5. yasama yılı sonu itibariyle toplam 105 Cumhurbaşkanlığı kararnamesinden 77’sinin, Meclis’in yasalaştırdığı 113 yasanın da 79’unun içerdiği tersliklerin iptal istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
Anayasa Mahkemesi, 27. yasama devri, yasa ve cumhurbaşkanlığı kararnamelerine yönelik olarak uzun müddetlerde çok az karar verdi. Yürürlüğe giren 384 düzenlemeden iptali istenilen 162 müracaattan yalnız 53’üne ait karar verildi. Bunların 29’u ret, 24’ü ise kısmen iptal kararı oldu. Ayrıyeten kararların tamamında, yürürlüğün durdurulması istemleri reddedildi.
Türkiye, dünya basın özgürlüğü endeksinde 180 ülke ortasında 153’üncü, hukukun üstünlüğü endeksinde 139 ülke ortasında 117’nci sıraya geriledi. Parti başkanlığı yoluyla devlet başkanlığı ve yürütmenin dört yıllık uygulaması bir yandan 2017 Anayasa kurgusunun iflası ve iktidarlarının da sonunu getirdi, öteki yandan da seçimde geri sayımın başlamasıyla demokratik parlamenter sistemin haklılığını pekiştirdi ve kamuoyunda yurttaşlar tarafından da talep edilir hale geldi.”
