Film üzere derler ya. Bu nitekim o denli bir yaşanmışlık. Akıllı, seyircinin ilgisini nasıl çekeceğini bilip, ona nazaran ölçüp biçerek kıssa tasarlayan uyanık bir senaristin elinden çıktı deseler inandırırlar insanı.
Gündeme oturdu
İki haftadır İngiltere’nin gündemine oturan Muhammed Farah’ın (Mo Farah) hikayesi de bir senaristin elinden çıkmış üzere çarpıcı. Somaliland (Somali’de özerk bir bölge) asıllı, çok başarılı bir atlet Farah. Dört kere üst üste olimpiyat şampiyonluğu var ki kolay iş değil. İngilizler gurur duyuyorlar onunla. Sir unvanı da verdiler üstelik.
Çok acıklı bir geçmişi var genç atletin. BBC’nin de yardımıyla aslında çok küçükken, öteki bir kimlikle, yasa dışı yollarla İngiltere’ye “çocuk işçi” olarak getirildiğini öğrendi yıllar sonra. Gerçek ortaya çıkınca İngiltere’de kıyamet koptu alışılmış.
Babası Somaliland’daki iç çatışmalarda öldürülünce kardeşiyle birlikte komşu ülke Cibuti’de yaşayan amcasının yanında kalmış bir mühlet Mo. Yedi ya da sekiz yaşlarında olduğunu anımsıyor. Cibuti’den İngiltere’ye, hiç tanımadığı, akrabası da olmayan bir bayan tarafından, bir diğer çocuğun, Muhammed Farah’ın ismine düzenlenen bir kimlikle getirilmiş.
Gerçekten köle üzere çalıştırılmış verildiği aile(ler)de Mo. Bunlardan biri olan Londra’nın batısındaki Hounslow’daki konutta çektiklerini unutamıyor. Mutfakta, bahçede, kimsenin yapmayacağı ne tıp iş varsa orada, dayanıp dayanamayacağına bakılmaksızın üstelik çalıştırılmış insafsızca.
O öğretmen olmasaydı
Kötüler kadar düzgün insanların da yaşadığı bir dünya bu doğal. Koşuya olan yeteneğini fark eden vücut eğitimi öğretmeni (yıllar sonra Mo’nun sağdıcı da olacaktır) Alan Watkinson’un yardımıyla 2000 yılında İngiliz vatandaşlığına geçince kölelik günleri bitti ne keyifli ki. Gerisi elbette bir muvaffakiyet hikayesidir. Ezilmişliğin hıncını çıkarırcasına koşması onu dünyanın en uygun atletleri ortasına soktu.
Gerçek ismine da kavuştu
Gerçek isminin Hüseyin Abdi Kahin olduğunu öğrenen Mo yıllar sonra gerçek annesi Ayşe ile bulaşabildi. Daha evvel ömrüne ait, gerçek olmayan kimi anlatımları vardı Mo’nun. Bu yüzünden son söylediklerine de kuşkuyla bakılmıştı lakin bu kere inandırıcı olmasının nedeni BBC’nin mevzuyu araştırması (sonunda belgesel olarak da yayınlandı araştırma), dokümanlara, bilgilere ulaşmasıydı
Mo Farah, İngiltere’ye bir köle çocuk olarak getirilirken kendisine verilen ismin gerçek sahibini daima merak etti. Kimdi, ne iş yapıyordu, durumu yeterli mi, hayatta mı her şeyden evvel. Mo, gerçek Mo Farah’la da manzaralı olarak konuştu telefonda. “Evli misin, çocuğun var mı? Sen de koşuyor musun” üzere art geriye sorduğu sorularına gerçek Mo’dan, gülerek “hayır” yanıtı geldi. “Peki beni izledin mi hiç koşarken” sorusuna verdiği karşılıksa “evet” olan gerçek Mo’nun son derece bozuk bir İngilizceyle “sen benim hala kardeşimsin” kelamları ise duygulandırdı izleyenleri.
Daha dün yaşandı
Tabii kolay olmadı tüm bunların ortaya çıkması. Bir sefer, kendisi hatalı olmasa da, soruşturma açılacaktı hakkında. Hatta bir hukukçu bir televizyon programında Mo Farah’ın vatandaşlığının elinden alınabileceğini bile söyledi. Lakin, belgesel yayınlandıktan sonra İngiltere İçişleri Bakanlığı Mo Farah hakkında rastgele bir süreç yapılmayacağını duyurdu. Herhalde yapılmamalıydı; ülkeye üst üste olimpiyat şampiyonluğu getirmiş, Sir unvanlı birine karşı bir soruşturmanın açılması düşünülemez zati.
Çarpıcı olan şu, daha 20 yıl evvel olmuş tüm bunlar. Bugün de süren, önlenmesi için – istekli kuruluşların dışında – resmi olarak pek de uğraş gösterilmeyen “çocuk işçi” ticaretinin bu kadar göz önünde yapılmasına şaşırıyor insan.
Yaşamının bu son derece acıklı kısmının ortaya çıkması, Mo’nun çok tanınan olmasından dolayı “çocuk ticareti”nin çok daha görünür olmasına yaradı.
En somut faydası ne oldu biliyor musunuz? Hala, şu anda yani, tam 100 bin insanın “insan ticareti”nin kurbanı olduğunu öğrendi herkes.
Gerçek ne kadar uzaklaştırılırsa uzaklaştırılsın “koşmasını bilen” yakalar elbette. Mo Farah’ın da yaptığı buydu.
