Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ülke Notları Yöneticisi Paul Gamble Türkiye’de enflasyonu düşürmenin lakin faiz artırımı ve ortodoks para siyasetleri izlenmesi yoluyla mümkün olacağını söyledi. Dünya gazetesinden Elif Karaca’ya konuşan Gamble, Fitch’in Türkiye’nin kredi notunu düşürmesinin gerisindeki temel nedenin mevcut siyaset bileşiminin olumsuz tesirleri olduğuna dikkat çekti. Gamble, 2022’de yıllık ortalama enflasyonun Fitch tarafından derecelendirilen ülkeler ortasında en yüksek oran olan yüzde 71.4’e çıkacağını iddia ettiklerini, artan geriye dönük endeksleme riskleri, yükselen beklentiler ve liradaki kıymet kaybı nedeniyle enflasyonun seyrinin epey belgisiz göründüğünü belirtti.
‘Büyüme 2023’te yüzde 3’e gerileyecek’
Döviz kuru geçişkenliğinin hem sürat hem de şiddetinin arttığına dikkati çeken Gamble, genel siyaset bileşiminin en azından 2023 seçimlerine kadar epey destekleyici bir biçimde devam etmesini beklediklerini ve enflasyonun 2023’te ortalama yüzde 57 düzeyinde yer alacağını belirtti. Artan enflasyon, zayıf döviz kuru ve yurtiçi itimadın zayıflaması nedeniyle tüketimin yavaşlamasını beklediklerini, AB’deki zayıf büyümenin de dış talep üzerinde baskı oluşturacağının altını çizen Gamble, büyümenin 2022’de yüzde 4,5 olacağını fakat yüksek enflasyon, sıkılaşan finansman şartları ve yavaşlayan global büyümeye bağlı olarak 2023’te yüzde 3’e ve 2024’te yüzde 2,9’a gerilemesini iddia ettiklerini belirtti. Global çapta yaşanacak bir resesyonun kıymetli ihracat pazarlarından gelen talep düşeceği ve turist sayısı etkileneceği için Türkiye’deki büyüme üzerinde net bir olumsuz tesirinin olacağını söyleyen Gamble, bunun Türkiye üzere büyük dış finansman muhtaçlığı olan ülkeler için kırılganlıkları artırarak finansal piyasalarda riskten kaçınmaya neden olacağını da ekledi.
Gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomilerden çok sayıda merkez bankası, yakın vakte kadar süreksiz olarak gördükleri enflasyonu denetim altına almak için siyaset faizini artırma yoluna gidiyor. Yüksek enflasyona global bir resesyon da eşlik edecek mi? Dünya çapında bir stagflasyon tehlikesi görüyor musunuz?
Kuzey Akım boru çizgisi yoluyla Rusya’nın doğalgaz arzının son periyotta kesintiye uğramasının akabinde Avrupa’da doğalgaz konusundaki dertler değerli ölçüde arttı. Euro bölgesinde teknik bir resesyon artık daha güçlü bir mümkünlük. Haziran ayı için hazırladığımız Global Ekonomik Görünüm’e nazaran, bu yılın ikinci ve dördüncü çeyreklerini kapsayan devirde euro bölgesi ortalama büyümesinin çeyreklik bazda yalnızca %0,1 olmasını kestirim ediyoruz. Bu çeyrekte ve sonraki çeyrekte büyüme, hizmetler ve turizm faaliyetindeki toparlanma ile desteklenecek olsa da doğalgaz problemleri ve yüksek fiyatlar, güç talebinin bilhassa yüksek olduğu bu yılın son çeyreği ile 2023’ün birinci çeyreğinde arka arda iki çeyreklik ekonomik daralmayı kolay kolay tetikleyebilir. Her iki çeyrekte de GSYİH’deki hafif bir daralma, 2023 euro bölgesi büyüme iddiamızın yüzde 2,1’den yaklaşık yüzde 1’e düşürülmesine neden olabilir.
Fed’in yumuşak bir iniş gerçekleştirebileceğini düşünüyor musunuz, yoksa enflasyonun düşmesi için resesyon kaçınılmaz mı? Bunun Türkiye üzere gelişmekte olan ülkeler üzerinde ne üzere tesirleri olacak?
Bankacılık bölümünün sıhhati, hanehalkı mali durumunun daha güçlü oluşu ve borçluluk seviyelerinin düşüklüğü göz önüne alındığında, pandemi sırasında biriken tasarrufların da takviyesiyle ABD iktisadı şu anda faiz artışlarına karşı 2006 yılına nazaran çok daha güçlü görünüyor. Lakin iddialarımız, ABD iktisadının 2023’ün ikinci yarısında yavaşlayacağını ve teknik bir resesyon mümkünlüğünün epeyce arttığını gösteriyor. Global bir resesyonun yaşanması halinde, kıymetli ihracat pazarlarından gelen talep düşeceği ve turist sayısı da etkileneceği için Türkiye’de büyüme üzerinde net bir olumsuz tesiri olacaktır. Ayrıyeten, Türkiye üzere büyük dış finansman gereksinimi olan ülkeler için kırılganlıkları artıracak, finansal piyasalarda riskten kaçınmaya neden olacaktır. .
Türkiye’de ekonomik büyüme, yükselen enflasyonla birlikte güçlü kalabilir mi ya da sonunda büyüme de düşecek mi? Enflasyonu düşürmek için Türkiye nasıl bir siyaset izlemeli?
Fitch’in Türkiye’nin kredi notunu düşürmesinin gerisindeki temel neden, mevcut siyaset bileşiminin olumsuz tesirleri oldu. 2022’de yıllık ortalama enflasyonun Fitch tarafından derecelendirilen ülkeler ortasında en yüksek oran olan %71.4’e çıkacağını varsayım ediyoruz. Artan geriye dönük endeksleme riskleri, yükselen beklentiler ve liradaki bedel kaybı nedeniyle enflasyonun seyri hayli bilinmeyen görünüyor. Döviz kuru geçişkenliğinin hem suratı hem de şiddeti arttı. Genel siyaset bileşiminin en azından 2023 seçimlerine kadar çok destekleyici bir biçimde devam etmesini ve enflasyonun 2023’te ortalama %57 düzeyinde yer almasını bekliyoruz. Artan enflasyon, zayıf döviz kuru ve yurtiçi inancın zayıflaması nedeniyle tüketimde yavaşlama bekliyoruz. AB’deki zayıf büyüme de dış talep üzerinde baskı oluşturacak. Büyümenin 2022’de %4,5 olmasını, lakin yüksek enflasyon, sıkılaşan finansman şartları ve yavaşlayan global büyümeye bağlı olarak 2023’te %3,0’e ve 2024’te %2,9’a gerilemesini iddia ediyoruz. Enflasyonu düşürmek, fakat faiz artırımı ve ortodoks para siyaseti izlenmesiyle mümkün olacaktır.
Türkiye’de lirayı destekleme ve dolarizasyonu azaltma gayesiyle son periyotta açıklanan düzenlemelerin mümkün tesirleri hakkında ne söylersiniz? Finansal istikrarı güçlendirecek ve kredi sisteminin daha faal çalışmasını sağlayacaklar mı?
Fitch Ratings’e nazaran, Türkiye’nin yeni iktisat siyaseti karışımı kamu maliyesi ve ülke döviz konumu üzerindeki riskleri artırdı. Hükümet şiddetli dış ortama ve artan makroekonomik dengesizliklere karşın yüksek büyüme ve istihdamı müdafaaya odaklanmaya devam ederken, giderek daha müdahaleci ve öngörülemeyen siyasetlerin izlenmesi inancı ve finansmana erişimi daha da zayıflatabilir.
