İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO), daha çok KOBİ niteliğindeki kuruluşları kapsayan “İSO Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırması şirketlerin finansman masraflarındaki artışı ve borçlanmadaki bozulmayı ortaya koydu. İSO tarafından yapılan açıklamaya nazaran 2021 yılında İSO ikinci 500’ün üretimden net satışları yüzde 77,5 oranında artarak 191,1 milyar TL’den 339,2 milyar TL’ye yükseldi.
Üretimden net satışlar baz alınarak yapılan İSO ikinci 500’ün 2021 yılı sıralamasına bakıldığında; Ege Seramik 980,1 milyon TL ile birinci sırayı aldı. Onu 979,8 milyon TL ile Kozlu Besin takip ederken Kangal Termik Santral 979,7 milyon TL ile üçüncü oldu.
İSO ikinci 500’ün bu yılki listesine 137 yeni sanayi kuruluşu girdi. Bunlardan 57 tanesi İSO 500’den İSO ikinci 500’e düşen şirketlerden oluştu. Listeye geçen yılki İSO 1000 dışından giren yeni firma sayısı 80 olurken 2020 yılının İSO ikinci 500 listesinden İSO 500’e çıkan firma sayısı ise 39 olarak gerçekleşti.
2020 yılında 578,9 milyon TL ile 251,6 milyon TL bandında üretimden net satış yapan şirketler İSO İkinci 500 sıralamasında yer alırken 2021 sonuçlarına nazaran bu bant 980,1 milyon TL ile 444,2 milyon TL ortasında oluştu.
‘2021’de endüstriciler, öbür firmalara borçlanmışlar’
İstanbul Sanayi Odası Lideri Başkanı Erdal Bahçıvan, finansman sarfiyatlarına ve borçlanma yapısına dikkat çekti. Bahçıvan, borçlanma yapısına ait olarak, “İSO ikinci 500’ün bilgilerine bakıldığında borçlanma yapısında bariz bir bozulma dikkatimizi çekmektedir. Kelam konusu datalar İSO İkinci 500’de işletme faaliyetlerinin giderek daha fazla borçlanma yüklü olarak finanse edildiğini ortaya koyuyor. Asıl değerlisi ise borcun vade yapısında da gözle görülür bir kısalmanın olması” tabirlerini kullandı.
Mali borçların toplam borçlar içindeki hissesi yüzde 57,6’dan yüzde 54,2’ye inerken, öteki borçların hissesi yüzde 42,4’ten yüzde 45,8’e yükseldiğinin göründüğünü belirten Bahçıvan, “Bunun manası şu; İSO ikinci 500 şirketleri faaliyetlerin finansmanında ve artan işletme sermayesi gereksiniminin karşılanmasında ticari borçları çok daha fazla kullanmışlar. Bir diğer deyişle 2021’de endüstriciler, bankalara olan borçlarından çok daha büyük bir süratle öteki firmalara borçlanmışlar.” dedi.
Finansmana erişimde zahmet yaşanıyor
İSO İkinci 500 araştırmalarında yeni bir durum olarak dikkat çeken şeyin finansmana erişim olduğunun altını çizen Bahçıvan, bu husustaki görüşlerini şöyle özetledi:
“Şunu açıkça belirtmek gerekir ki, başta ihracatçı sanayicilerimiz olmak üzere, şirketlerimiz son yıllarda nitelikli ve kaliteli finansmana erişimde çeşitli zahmetler yaşıyor. Bu tabloya bakarak şunu söyleyebiliriz; finansman şartlarının sıkılaştığı ve kredi imkanlarının daraldığı son devirlerde, sanayicilerimizin içinde bulunduğu bu durum, zincirleme tepki halinde gelişebilecek ödeme risklerine işaret etmesi bakımından son derece kaygı vericidir. Tüm dünyada olduğu üzere, ülkemizde de KOBİ’ler ölçek büyütmek, rekabetçiliği artırmak ve pazarını genişletmek için büyük çaplı yatırımlara daha fazla muhtaçlık duyuyor. Buradan hareketle kurlardaki yükseliş ve finansman şartlarındaki sıkılaşmanın dev şirketlere kıyasla KOBİ’ler için daha zorlayıcı bir ortam oluşturduğuna kuşku yok.”
Satışlar yüzde 77,5 arttı
İSO ikinci 500 şirketlerinin ana büyüklük kriteri olan üretimden satışlarının, 2021 yılında yüzde 77,5 oranında artarak 191,1 milyar TL’den 339,2 milyar TL’ye yükseldi.
Diğer taraftan finansman sarfiyatları, büyük kuruluşlarda olduğu üzere İkinci 500’de de kârlılığın temel belirleyicilerden biri olmayı sürdürdü. Türk lirasındaki paha kaybı, enflasyondaki artış ve faiz oranlarındaki yükselişin tesiriyle İSO İkinci 500’ün finansman masraflarının 2021 yılında yüzde 114,4 oranında artarak 20,1 milyar TL’ye yükseldi.
2021’de İSO ikinci 500’de yüzde 70’in üzerinde düşük ve orta-düşük teknoloji yüklü bir yapının aşılamadığı görüldü.
2021 yılında İSO ikinci 500’ün istihdamı yüzde 5 artarak 261 bin şahsa çıkarken birebir yılda ödenen maaş ve fiyatlardaki artış ise yüzde 39 oldu.
