– Ulusal Eğitim Bakanlığı (MEB) İklim Değişikliği Aksiyon Planı’na nazaran, 2025 sonu prestijiyle öğretim programları etraf ve iklim değişikliği bahislerine uyumlu güncellenecek, okullarda iklim atölyeleri ve yakın etrafta Ulusal Eğitim Tabiat Parkı kurulacak.
AA muhabirinin Ulusal Eğitim Bakanlığı İklim Değişikliği Hareket Planı’ndan ve Bakanlık bilgilerinden derlediği bilgilere nazaran, global sıcaklıkta 2030’a kadar yaşanacak 1,5 derecelik artışın insan hayatını ve doğayı büyük risk altında tuttuğu tarafındaki öngörüler artarken tehlikeyi azaltmak ve gelecek kuşakları korumak için Bakanlık bünyesinde faaliyetler yürütülüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayesinde hayata geçirilen Sıfır Atık Projesi ile öğrencilerin sürdürülebilir bir etrafta yaşamalarını sağlamak için bir dizi çalışma hayata geçirildi. 29 bin 400 okul “Sıfır Atık” dokümanıyla sertifikasyon sürecini tamamladı, 1325 okulda Sıfır Atık Kütüphanesi kuruldu, 9 milyon öğrenci Sıfır Atık eğitimi aldı.
Bakanlığın yürüttüğü çalışmalar kapsamında etraf dostu 1000 okul inşa edildi. Müfredatı hazırlanan etraf eğitimi ve iklim değişikliği dersi yeni devirde okutulmaya başlandı. İklim değişikliğine ait öğretmen eğitimleri gerçekleştirildi. 30 vilayette öğretmenlere hava kirliliğiyle çaba eğitici eğitimleri verildi.
– Yeni gayeler, 7 ana başlıkta toplandı
Bakanlık, İklim Değişikliği Aksiyon Planı ile bu çalışmaları bir adım öteye taşımayı hedefliyor. Bakanlık, aksiyon planında paydaşlarla ortak çalışmalar planlamak ve ortak tahlil teklifleri gelişmek gayesiyle 7 ana başlık belirledi. Bu başlıklar, “iklim değişikliğinin tesirleri hakkında eğitim kurumlarında farkındalık ve bilinçlendirme çalışmalarının yapılması”, “iklim değişikliği sonucunda oluşabilecek afetler ve bu afetlere karşı alınabilecek önlemler”, “enerji verimliliği ve güç tasarrufu”, “su kaynaklarının korunması ve su tasarrufu”, “hava, su ve toprak kirliliği”, “geri dönüşüm ve sıfır atık”, “iklim değişikliğinin etraf ve halk sıhhati üzerine etkileri” biçiminde sıralandı.
Eylem planı kapsamında, 2025 sonu prestijiyle her cins ve düzeydeki öğretim programları, sürdürülebilir kalkınma gayeleri doğrultusunda etraf ve iklim değişikliği bahislerine uyumlu olacak biçimde güncellenecek.
Öğretim programları ve eğitim malzemelerinin etraf ve iklim değişikliği ile ahengini kıymetlendiren bir envanter hazırlanacak. Hazırlanan envanter raporu kapsamında ders kitapları da güncellenecek.
Tüm kurum ve kuruluşlarla güçlü iş birlikleri yapılarak pak güç kullanımı artırılacak okulların etraf dostu olması sağlanacak. Öğrenme ortamlarının iklim değişikliğine karşı fizikî kapasitesi güçlendirilecek. Okul ve kurumlarda pak güç kullanım hissesi artırılacak. Yenilenebilir güç kaynaklarının üretiminin mümkün olduğu kurumlar ve okullar tespit edilecek. Belirlenen eğitim binalarında yenilenebilir güç kaynakları ile ilgili altyapı çalışmaları yapılacak.
– Okul binalarının yalıtımı yapılacak, güç tüketimi düşük aygıtlara geçilecek
Okul binaları etraf dostu olacak halde dönüştürülecek, tüm eğitim kurumlarına ilişkin binaların yalıtımı yapılacak, bu yapılarda güç tüketimi düşük aygıt sistemine geçilmesi için çalışmalar yapılacak.
Okul binalarında ve öteki eğitim kurumlarında sera gazları emisyonlarının azaltımına yönelik uygulamalara yer verilecek. Bu kapsamda, sera gazı emisyonlarının azaltımına yönelik gerçekleştirilen uygulama sayısı ve uygulamalara yer veren okul sayıları ile karbon ayak izi hesaplanan okul sayıları takip edilecek.
Farkındalık faaliyetleri kapsamında, “Çevre ve İklim Değişikliği Çalışma Komisyonu” oluşturulacak.
Psikolojik danışmanlık ve rehberlik hizmetleri çerçeve planı, etraf ve iklim değişikliği ile sürdürülebilir kalkınma gayeleri kapsamında mesleksel tanıtım ve rehberlik, yeşil meslekler kavramı çerçevesinde tekrar yapılandırılacak.
Okul-gıda kontratı metni hazırlanacak ve okul-gıda mukavelesi imzalanan okul-kantinci sayısı belirlenecek.
– Dijital platform kurulacak
Çevre ve iklim değişikliği ile ilgili özgün ve aktüel dijital içerikler üretilecek ve maksat kitleye ulaştırılacak. Bu kapsamda, etraf ve iklim değişikliği ile ilgili kaynaklar, âlâ örnekler ve uygulamalar ortak bir dijital platformda toplanarak kolay erişimleri sağlanacak.
Çevre ve iklim değişikliği ile ilgili terminolojinin yaş ve gelişim seviyelerine uygun olarak her cinste anlaşılabilir kılınması için “Çevre ve İklim Değişikliği Sözlüğü” oluşturulacak.
Çevre ve iklim değişikliği konusunda farkındalığın artırılması maksadıyla bütün taraflarla iş birliği içerisinde toplumsal kültürel faaliyetlerin yaygınlaştırılması sağlanacak.
Çevre Muhafaza Haftası, “Çevre ve İklim Değişikliği Haftası” olarak değiştirilecek. Makul gün ve haftalar çizelgesine “Dünya Su Günü” eklenecek. 12 Kasım Afet Eğitimi Hazırlık Günü kapsamında iklim değişikliğinin afetlere tesirine yönelik farkındalık aktiflikleri yapılacak.
Okullarda iklim atölyeleri ve yakın etrafta ulusal eğitim tabiat parkı kurularak etraf ve iklim değişikliği konusunda kazanılmış bilgilerin davranışa dönüştürülmesi sağlanacak.
Gençlerin ve çocukların iklim girişimcileri olarak okul dışında sosyokültürel etkinliklerde bulunmalarına imkan tanınacak. Bu kapsamda iklim kulüpleri, iklim kampları üzere faaliyetler yapılacak.
– Aday öğretmen eğitimleri
Çevre ve iklim değişikliği konusunda farkındalığın artırılması emeliyle eğitimler verilecek. Aday öğretmen yetiştirme eğitimleri, sürdürülebilir kalkınma emelleri doğrultusunda ve etraf ve iklim değişikliği kapsamında güncellenecek.
Öğretmen, okul yöneticileri ve çalışanı, vilayet ve ilçe çalışanına yönelik olarak sürdürülebilir kalkınma gayeleri doğrultusunda ve etraf ve iklim değişikliği kapsamında hizmet içi eğitim programları geliştirilecek ve uygulanacak.
Toplum temelli eğitim kapsamında iklim okuryazarlığı başta olmak üzere ailelere yönelik farkındalık eğitimleri düzenlenecek. Sıhhat Bakanlığından alınan bilgi ve datalara nazaran iklim değişikliğinin sebep olduğu hastalıklar ile ilgili farkındalık, bilinçlendirme ve kültür oluşturulmasına yönelik eğitimlerinin planlanması yapılacak.
Okulların fiziki kapasitelerinde yenilikçi uygulamalar hayata geçirilecek. Bu uygulamalar ortasında, sıfır atık kutuları, kompost makinesi, tarım uygulama alanları, sınıflarda hava kalitesi ölçüm aygıtları, gri su depolama, okul bahçelerinde verimli sulama metotlarının geliştirilmesi bulunuyor.
Enerji İdare Ünitesi çalışanları tarafından okul ve eğitim kurumlarındaki elektrik-su-doğal gaz tüketim ölçülerinin izleme-değerlendirmelerine yönelik çalışmalar raporlaştırılacak.
– “Toplumun yeşil dönüşüm sürecine ivedilikle hazırlanması gerekiyor”
Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, İklim Değişikliği Aksiyon Planı’nın takdim yazısında, ulusal ve memleketler arası seviyede hazırlanan birçok farklı raporda yer alan iklim değişikliği kavramının her bir bireyin, toplumun ve ülkelerin karşılaştığı en değerli etraf sıkıntısı olduğunu aktardı.
Kitlesel olarak karşılaşılan ve bireyleri kaygılandıran sorunların tahlilinde eğitimin değerli bir yere sahip olduğuna işaret eden Özer, “Toplumun dirençliliğinin artırılması için eğitim sisteminin erken çocukluktan başlayarak ‘Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ doğrultusunda, ‘Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim’ bakış açısı ile güncellenmesi, toplumun başta iklim krizi ve iklim göçleri olmak üzere 21. yüzyılın ekolojik, politik, toplumsal, teknolojik gelişmelerine ve yeşil dönüşüm sürecine hemen hazırlanması gerekmektedir.” tabirlerini kullandı.
Bakan Özer, eğitimin hem emisyon azaltımı hem de iklim krizine ahenk için kritik ehemmiyette olduğunu vurguladı.
Çocukların erken yaşta bilinçlendirilmesinin eğitimin birinci basamağı olduğunu, iklim değişikliği farkındalığının oluşturulmasında erken yaşta başlayacak eğitimin bu bahisteki sürdürülebilirliğin oluşmasında büyük katkı sağlayacağını belirten Özer, bu kapsamda ülkelerin iklim değişikliği eğitimini teşvik etmesinin ve bireylerin iklim değişikliği konusundaki farkındalıklarının artırılmasının kaçınılmaz hale geldiğini belirtti.
Mahmut Özer, mevzuya ait şu değerlendirmeyi yaptı:
“İklim değişikliği eğitimi, okul öncesinden yükseköğretime kadar her kademede ve öğretim sürecinde kendi kimliğini oluşturmaya başlamıştır. Bu bağlamda, iklim sisteminin temel unsurlarını anlayan, iklim hakkında bilimsel olarak sağlam bilgiyi nasıl değerlendireceğini bilen, iklim değişikliğinin tesirlerini en aza indirebilecek, şuurlu kararlar alabilecek ve sürdürülebilir toplumların oluşmasına yardımcı olacak formda hareket edecek, çevresel tavır ve davranışları gelişmiş hassas bireyler yetiştirmek iklim değişikliği eğitiminin en temel vazifesidir. Ayrıyeten ülkemizin iklim değişikliğine ait maksatlarının ulusal kalkınma siyasetleri ile bütünleştirilmesi, güç verimliliğinin yaygınlaştırılması, pak ve yenilenebilir güç kaynakları kullanımının artırılması, düşük karbon emisyonu ile ömür kalitesinin yükseltilmesi de amaçlanmaktadır. Geleceğimizin teminatı çocuklarımıza daha yaşanabilir bir dünya bırakmak, bu kültürle çocuklarımızı yetiştirmek ana amaçlarımızdandır. İklim değişikliğine karşı farkındalık oluşturmak için öğretmenlerimize Öğretmen Bilişim Ağında (ÖBA), öğrencilerimize Eğitim Bilişim Ağında (EBA) ve okullarımızda eğitimler verilmeye başlanmıştır.”
Bakan Özer, Etraf Eğitimi ve İklim Değişikliği Dersi müfredatının hazırlandığını ve 2022-2023 eğitim-öğretim yılından itibaren öğretim programlarında yerini aldığını hatırlattı.
İklim değişikliğiyle gayret ve yeşil dönüşüm gayelerinin başarılmasında eğitimin kilit bir ehemmiyete sahip olduğun vurgulayan Özer, şunları kaydetti:
“Paris Mutabakatı’na taraf olan Türkiye’nin global ısınmanın 1,5 ile sonlandırılması çalışmalarına dayanak vermek, iklim değişikliğinin sebep olduğu olumsuz şartlara karşı önleyici hareketleri ivedilikle uygulamak, su, toprak ve hava kalitesini korumak, biyolojik çeşitliliğe ve başta su olmak üzere kaynaklara sahip çıkarak verimliliği artırmak, sıfır atık gayelerini gerçekleştirmek, öğrencilerimizi iklim değişikliğinin getirmekte olduğu problemlere karşı hazırlıklı, sorumluluklarını bilen ve bu problemlere yenilikçi tahliller üreten bireyler olarak yetiştirmek en değerli amaçlarımızdır.”