Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Karayolları Genel Müdürlüğü kulislerinde son günlerin en çarpıcı konusu, köprü ve otoyol geçiş fiyatlarına yapılacak yüksek oranlı artırım. Kulislerde, bu bahiste hazırlığın tamamlandığı, gerek kamu gerekse de özel dalın işlettiği köprü ve otoyollara kısa müddet içinde artırım yapılabileceği konuşuluyor.
Peki, hangi oranda bir artırımdan kelam ediliyor? Bu soruyu yanıtlamadan evvel köprü ve otoyollarla ilgili çarpıcı birtakım dataları paylaşalım.
İktidar, son 21 yılda Yavuz Sultan, Osmangazi, 1915 Çanakkale köprüleri ile İstanbul-İzmir, Kuzey Marmara, Malkara-Çanakkale, Ankara-Niğde, Menemen-Aliağa-Çandarlı, İzmir-Çeşme otoyollarını yap-işlet-devret (YİD), eş deyişle kamu-özel bölüm iş birliği (KÖİ) formülüyle hayata geçirdi.
Avrasya Tüneli de YİD modeliyle inşa edildi.
Devlet, bu projelere araç geçiş garantisi verdi. Garanti, kimilerinde dolar, kimilerinde euro (Çanakkale Köprüsü) olarak belirlendi.
ON MİLYARLARCA LİRA
Bu projelerde, hizmete sunulduğu günden bu yana araç geçiş garantisi tutturulamadı. Karayolları Genel Müdürlüğü, bu nedenle köprü ve otoyollara her yıl milyarlarca lira garanti ödüyor. (Ulaştırma Bakanlığı’na bağlı Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü de Avrasya Tüneli’ne garanti ödemesi yapıyor.)
Köprü ve otoyollara, 2023 yılında garanti kapsamında yapılacak ödeme için öngörülen meblağ 53.6 milyar TL. 2024 yılı yaklaşık 74 milyar TL… 2025 yılı kestirimi 136 milyar, 2026 yılı varsayımı de 163 milyar TL.
Avrasya Tüneli için bu yıl 2 milyar TL, gelecek yıl 5 milyar TL garanti ödemesi yapılması bekleniyor. 2025 yılı 7 milyar, 2026 yılı için de 8 milyar TL seviyesinde hesaplanıyor.
GEÇİŞ ÜCRETLERİ
Karayolları Genel Müdürlüğü, devletin işlettiği köprü ve otoyollara en son 2022 yılının başında artırım yaptı.
(Bu yıl, temmuz ayında alınan bir kararla yüzde 18’lik KDV dilimi yüzde 20’ye yükseltildi. 10 Temmuz’dan geçerli 15 Temmuz Şehitler, Fatih Sultan Mehmet dahil köprü ve otoyol geçiş fiyatları arttı.)
Özel kesimin işlettiği köprü ve otoyollarda da geçiş fiyatları kontrat öngörülen fiyatlarda belirlenmiyor.
-Osmangazi Köprüsü’nde kontrat fiyatı 1416 TL, gişe fiyatı 190 TL.
-Avrasya Tüneli’nde mukavele fiyatı 170 TL, gişe fiyatı 53 TL.
-Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde mukavele fiyatı 152 TL, gişe fiyatı 20 TL.
-1915 Çanakkale Köprüsü’nde kontrat fiyatı 572 TL, gişe fiyatı 205 TL.
Karayolları Genel Müdürlüğü, (geçen her bir araç için) Osmangazi’de 1236 TL, Avrasya Tüneli’nde 117 TL, Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde 132 TL ve 1915 Çanakkale Köprüsü’nde 367 TL ilgili işletmelere “katkı payı” ödüyor.
BÜYÜK ARTIRIM HAZIRLIĞI
Ekonomi idaresi, başta Ulaştırma ve Güç bakanlıkları olmak üzere kamudan, gelirleri artırıcı adımlar atılmasını istiyor.
Ulaştırma Bakanlığı ve Karayolları Genel Müdürlüğü, bu doğrultuda kamu ve özel dalın işlettiği köprü ve otoyollara artırım hazırlığı yaptı.
Kulislerde, köprü ve otoyollara yüzde 30 ile 50 aralığında artırım konuşulmaya başlandı. Artırımın, yıl tamamlanmadan uygulamaya konulabileceği (yüksek mümkünlük kasım) belirtiliyor.
SON KELAM ERDOĞAN’IN
Zam oranı ve artırımın uygulamaya gireceği tarih, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a sunulacak. Erdoğan’ın, onay vermesi durumunda köprü ve otoyol geçiş fiyatları artırılacak.
Türkiye, 31 Mart 2024’te yapılacak mahallî seçimlere hazırlanıyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, seçim öncesinde köprü ve otoyol artırımına onay verip vermeyeceğini kısa müddette göreceğiz.
