Salgının akabinde Rusya-Ukrayna savaşının tedarik zincirlerinde yarattığı bozulma, birçok ülkede enflasyonun son on yılların en yüksek düzeyine yükselmesine neden oldu. Bu nedenle enflasyonu mali sıkılaşmaya giderek azaltmak isteyen merkez bankaları arkası arkasına faiz artırmaya başladı. FactSet’in datalarına nazaran, bu yıl faiz oranlarını artıran ülke sayısı 45’e ulaştı. Çarşamba günü son 28 yılın en yüksek faiz artışına giderek faizi 75 baz puan yükselten ABD Merkez Bankası’nı (Fed) izleyen merkez bankalarının sayısının daha da artacağı konuşuluyor. Fed’in gelecek aylar için faiz artışını hızlandıracağı sinyali de bunda büyük rol oynuyor. Bu ülkelerin faizi artırmalarının altında borçlanmayı daha kıymetli hale getirerek tüketim talebini baskılamak, hasebiyle ekonomik büyümeyi yavaşlatarak enflasyonu frenlemek yatıyor. Olağan bu da tüm dünyada resesyon dehşetlerinin yine körüklenmesine de neden oluyor.
Faiz ve enflasyonla çabada nas diyorsa onu yapıyoruz
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ise Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın 19 Aralık 2021 tarihinde lisana getirdiği “Faiz ve enflasyonla gayrette nas ne diyorsa onu yapacağız” görüşüne sadık kalmaya devam ediyor. Erdoğan’ın “Faiz sebep, enflasyon sonuçtur” tezini de destekleyen TCMB, 26 Mayıs’ta beşinci toplantısını yaptığı Para Siyaseti Kurulu’ndan da siyaset faizini yüzde 14’te sabit faiz bırakma kararıyla çıktı. TCMB daha evvel Eylül 2021’de faiz indirimlerine başlamış, siyaset faizi 4 ayda 500 puan düşürülerek yüzde 19’dan yüzde 14’e çekilmişti. Bu yıl ise oranda hiçbir değişiklik yapılmadı.
Enflasyonda dünya 5’incisiyiz
Ancak TCMB’nin enflasyonu düşürmek hedefiyle aldığı bu kararların enflasyon üzerinde rastgele bir düşürücü tesiri bugüne kadar gözlenmedi. Tersine mayıs ayında Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) son 24 yılın rekorunu kırarak yüzde 73.5’e ulaştı. ENAG’a nazaran ise yıllık enflasyon yüzde 160.7. Başta güç olmak üzere girdi fiyatlarındaki süratli artış nedeniyle arkası gerisi kesilmeyen artırımlar, önümüzdeki aylar için de yükseliş sinyali veriyor. Türkiye, son oranla dünyada enflasyonun en yüksek olduğu 5’inci ülke pozisyonunda bulunuyor. Venezuela yüzde 5000 yıllık enflasyonla birinci sırada bulunurken, onu Lübnan yüzde 224, Sudan yüzde 195, Zimbabve ise yüzde 92 ile izliyor.
