Türkiye Gazetesi’nden Osman Sağırlı’nın haberine nazaran;
Başta ABD olmak üzere birçok ülkenin pandemiden daha tehlikeli olarak gördüğü enflasyon, hükümetlerin önündeki en büyük sorun olarak öne çıkıyor. ABD’de enflasyon o kadar uzun müddettir düşüktü ki, 1991’in başı ile 2019’un sonu ortasında yıllık enflasyon ayda ortalama yüzde 2,3’tü ve sadece dört sefer yüzde 5,0’ı aştı. Son iki yılda dört kat artan enflasyon artık Amerikan halkı için en büyük sorun. ABD Çalışma İstatistikleri Ofisinin son raporuna nazaran mayıs ayında yıllık enflasyon oranı, tüketici fiyat endeksi ile ölçülen 1981’den bu yana en yüksek düzeyi olan yüzde 8,6 oldu. Hayat pahalılığın olduğu tek yer ABD değil. Pew Araştırma Merkezinin dataları 44 gelişmiş iktisadın neredeyse hepsinde tüketici fiyatlarının pandemi öncesine nazaran değerli ölçüde arttığını ortaya koyuyor. Datalara nazaran OECD ülkelerinin 37’sinde, Covid-19 virüsü yayılmaya başladığı için bu yılın birinci çeyreğinde ortalama yıllık enflasyon oranı 2020’nin birinci çeyreğindekinin en az iki katıydı. 16 ülkede, birinci çeyrek enflasyonu iki yıl evvelki düzeyinin dört katından fazlaydı.
İSRAİL BİRİNCİ SIRADA
Son iki yılda enflasyonun en süratli arttığı ülke İsrail oldu. İsrail’deki yıllık enflasyon oranı, 2012’nin başından 2021’in ortalarına kadar her çeyrekte yüzde 2,0’ın altındaydı. 2020’nin birinci çeyreğinde oran yüzde 0,13’e geriledi. Fakat pandemi ile İsrail’in tüketici fiyat endeksi son iki yılda süratle yükselmeye başladı. Bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 3,36’ya çıkan enflasyon oranı 25 katından fazla bir artışa işaret ediyor. İsrail’i ise Yunanistan takip ediyor. 2010’ların ortalarında iktisadının neredeyse erimesinin akabinde birkaç yıl boyunca düşük enflasyon yaşayan Yunanistan’daki yıllık enflasyon oranı bu yılın birinci çeyreğinde yüzde 7,44’e ulaşmış durumda. Bu da iki yıl öncesine (yüzde 0,36) nazaran 21 kat artış manasına geliyor. Yunanistan’ı da eksi yüzde 0,13’ten yüzde 2,06’ya yükselen İsviçre ve 19 kat artışla İtalya takip ediyor. Türkiye ise 2022’nin birinci çeyreğinde açık orta en yüksek enflasyon oranına sahip ülke oldu. Uzun yıllar düşük düzeylerde seyreden enflasyonun temel sebebi hiç kuşkusuz pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşı. Rusya’da enflasyon oranları, Ukrayna’nın işgalinin akabinde istikrarlı bir biçimde yükseldi. Endonezya’da enflasyon, pandeminin başlarında düştü ve düşük düzeylerde kaldı. Japonya, çok düşük enflasyon oranlarıyla yıllardır süren çabasını sürdürüyor. Suudi Arabistan’da ise durum aksine döndü. Enflasyon oranı pandemi sırasında yükseldi fakat daha sonra 2021’in sonlarında keskin bir formda düştü. O vakitten beri biraz arttı, fakat hala yalnızca yüzde 1,6. OECD’nin orta raporuna nazaran nisan ayı enflasyon oranı, kümenin 38 üye ülkesinden 32’sinde mart ayı sayısının önüne geçti.
AVRUPA’DA BESİNE KİŞİ SINIRLAMASI
Batılı ülkelerin Rusya’ya yönelik sert ekonomik müeyyidelerine karşın Ukrayna’da savaş devam ederken, global arza ait kaygıların ve maliyetlerin yükselmesiyle besin fiyatlarındaki keskin artış da sürüyor. Avro Bölgesi’nde savaşla ivmelenen güç ve besin fiyatları, enflasyonu mayısta yüzde 8,1 ile 1997 yılından bu yana en yüksek düzeye çıkarırken, bu oranın Avrupa Merkez Bankası (ECB) tarafından belirlenen maksadın dört katından fazla olması dikkati çekti. Başta un ve ayçiçeği yağı olmak üzere Avrupa’da temel besin eserlerinde fiyat artışları ve birtakım eserlerde tedarik meşakkati yaşanıyor. Birtakım marketler, bu sorunun önüne geçmek için ayçiçeği yağı ve un satışlarına kişi başı sonlandırmasını devam ettiriyor.
