ABD’nin NATO Daimi Temsilcisi Büyükelçi Julianne Smith, NATO’nun Madrid Doruğu öncesi ABD Dışişleri Bakanlığı tarafından düzenlenen çevrim içi brifingde gazetecilerin sorularını yanıtladı. NATO’nun Brüksel’deki merkezinde bu hafta iki toplantı yapılacağını anlatan Smith, bunların Ukrayna’ya takviye veren 50 ülkenin katılacağı Ukrayna Savunma Temas Kümesi toplantısı ile NATO Savunma Bakanları toplantısı olduğunu kaydetti.
‘Belgenin güncellenmesi İttifak için kıymetli bir gelişmedir’
Savunma Bakanlarının değişen güvenlik ortamını bu toplantıda ele alacağını lisana getiren Smith, NATO ortaklarının da toplantıya katılacağını bildirdi. Madrid Doruğu’nda yeni stratejik konseptin de ele alınacağına işaret eden Smith, “Bu evrak NATO’nun temel kıymetlerini yine teyit ediyor, temel gayelerini tanımlıyor ve vazifelerini yine özetliyor. En son 2010’de hazırlanan bu evrakın güncellenmesi ittifak için kıymetli bir gelişmedir” diye konuştu.
Liderlerin Madrid’de NATO’nun açık kapı siyasetine dayanağını de göstereceğini söz eden Smith, şunları söyledi: “Bu, Moskova’ya ve dünyanın birçok ülkesine açık bir mesajımızdır. Biz, ABD olarak Finlandiya ve İsveç’in başvurusunu açıkça destekliyoruz. Bu ülkelerin sadece askeri yeteneklerinin değil, paylaştığımız ortak bedellere sahip olmalarının da ittifakı güçlendireceğine inanıyoruz.”
NATO’nun 8 taburun geleceği Madrid’de görüşülecek
Brifingin soru yanıt kısmında NATO’nun Ukrayna’ya yönelik silah takviyesine ait soruyu yanıtlayan Smith, Ukrayna’ya bu alandaki en büyük yardımı ABD’nin yaptığını vurguladı. NATO müttefiklerinin ve öbür ülkelerin de Ukrayna’ya dayanak verdiğini kaydeden Smith, bunların sadece silah yardımı değil insani ve ekonomik yardımlar da olduğuna dikkati çekti. Ukrayna Savunma Temas Kümesi toplantısının da bu kapsamda düzenleneceğini anlatan Smith, günlük olarak Ukraynalılardan gereksinimlerine yönelik bilgilendirme aldıklarını söyledi.
Smith, NATO’nun doğu kanadındaki Polonya ve üç Baltık ülkesinde bulunan askeri taburu Geliştirilmiş İleri Mevcudiyetin (EFP) geleceğine ait soruya da cevap verdi. EFP kararının 2014’te Rusya’nın Kırım’ı ilhakı ile alındığını hatırlatan Smith, bugün 8 taburun bölgede misyon yaptığını belirtti.
Smith, EFP’nin geleceği ile kısa ve uzun vadeli planların Madrid’de ele alınacağını söyledi.
‘Türkiye’nin korkularını gidermeye çalışıyoruz’
Ukrinform’dan Yaroslav Dovgopol’ün içinde İngiltere, Polonya, Baltık ülkeleri, Ukrayna ile Türkiye’nin de yer alması öngörülen bir oluşuma ABD’nin yansısına yönelik soruyu yanıtlayan Smith, ABD’nin NATO’yu güçlendirecek tüm ikili ve çok taraflı oluşumlara dayanak verdiğini söyledi.
Türkiye’nin Finlandiya ve İsveç’in NATO üyelikleri konusunda ortaya koyduğu telaşlarının giderilmesine ait soruya Smith, iki ülkenin Türkiye ile, Türkiye’nin tasalarını gidermek için görüştüğü karşılığını verdi.
Bireysel olarak ABD üzere birtakım ülkelerin de Türkiye, İsveç ve Finlandiya’yla temas halinde olduğunu lisana getiren Smith, Kuzey Atlantik Kurulunda de mevzunun gündeme geldiğini kaydetti.
Smith, İsveç ve Finlandiya için iştirak görüşmelerinin açık tutulacağını da belirterek, “Sonunda bunun olacağına hala güveniyoruz. Zamanlama olarak kesin bir şey söyleyemiyorum lakin kapalı kapılar gerisinde Türklerin dertlerini gidermeye çalışıyoruz” dedi.
‘Diplomatik tahlili destekliyoruz’
Smith, Ukrayna limanlarındaki tahılların çıkışı ve gemi hareketliliğine yönelik soruyu da yanıtlayarak bu bahisteki görüşmelerin BM ile çeşitli kurumlar ve ülkeler ortasında yapıldığını fakat bir besin güvenliği sorunu yarattığını söyledi. İtalya’nın barış planına yönelik soruya verdiği cevapta barışın bir masa etrafında oturmakla geleceğini belirten Smith, ABD’nin de savaşın çıktığı günden bu yana birçok diplomatik teşebbüste bulunduğuna işaret etti.
Rusya temsilcileriyle NATO ve AGIT kapsamında görüşmeler yapıldığını söz eden Smith, “Birçok devlet önderi Moskova ve Kiev’e gidip gelerek çeşitli gayretler sarf etti lakin Putin diğer bir yol seçti ve 24 Şubat’ta savaşa girdi” diye konuştu.
“Diplomatik tahlil bulmaya çalışan ülkeleri destekliyoruz” diyen Smith, Rusya’nın müzakerelerde düzgün niyetli olmadığını argüman etti.
‘Türkiye ile birlikte çalışmak çıkarımızadır’
Finlandiya’nın Helsingin Sanomat gazetesinden Pekka Hakala’nın, “Türkiye’nin İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğini en az 1 yıl bekletme kararının iki ülke ile NATO ve ABD için bir sorun olduğunu düşünüyor musunuz?” sorusuna da karşılık veren Smith, üyelik konusunun haftalar ya da aylar içinde çözülecek bir husus olmasını umduğunu söyledi.
ABD’de Cumhuriyetçi ve Demokratların iki ülkenin NATO’ya iştirakine dayanak verdiğinin de altını çizen Smith, “İki ülkenin başkentlerin onaylama sürecini hızlandırmak için neler yaptığını duymak cüret verici” dedi.
Smith, kapalı kapılar gerisinde Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya güçlü bir dayanağının hissedildiğini de vurgulayarak, “Bu mevzuyu mümkün olduğunca süratli ileriye taşımamız çıkarımızadır. Fakat Türkiye’yle lisana getirdikleri kaygıları konusunda birlikte çalışmak da çıkarımızadır” değerlendirmesini yaptı.
Ukrayna’nın NATO’yu kâfi ölçüde silah göndermemekle eleştirmesine de cevap veren Smith, NATO’nun ittifak olarak Ukrayna’ya dayanak vermediğini lakin müttefiklerin kişisel olarak takviye verdiğini söyledi. Savaşın başından bu yana Ukrayna’nın gereksinimlerinin değiştiğini söyleyen Smith, “Başta hava savunma sistemine odaklanmıştık fakat görüşmeler mühimmat yardımını görüşmeye dönüştü. Bir orta kıyı savunmasını görüşürken artık roket ve havanı görüşüyoruz. Görüştüğümüz bahisler değişti” tabirlerini kullandı.
