Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile bir ortaya geldi. Görüşmenin akabinde Dışişleri Bakanları ortak basın toplantısı düzenliyor.
Çavuşoğlu’nun açıklamaları şu biçimde:
- Müzakerelere dönmek için taban oluştuğunu görüyoruz. Her iki taraf da mutabık kalırsa, biz de kolaylaştırıcı ülke olarak üzerimize düşeni yapmaya hazırız.
- Ukrayna tahılının memleketler arası piyasaya ihraç edilebilmesi için çeşitli fikirler ortaya çıktı. BM, Rusya, Ukrayna ve Türkiye ortasında oluşturulabilecek bir düzenek var. Bu planı makul buluyoruz ve uygulanabilir bir plan olarak görüyoruz.
- Ukrayna tahıl eserlerinin piyasalara ulaştırılması karşılığında Rusya’nın ihracının önündeki mahzurların kaldırılması talebini de haklı bir talep olarak görüyoruz.
- Dünyanın hem Ukrayna hem de Rusya’dan ihraç edeceği eserler varsa bunun önünü daima birlikte açmamız gerektiğine inanıyoruz.
- Bugün öteki bölgesel mevzuları da ele aldık. Suriye’nin toprak bütünlüğünün kıymetini vurguladık
- (Buğday koridoru için) BM, Rusya, Ukrayna ve Türkiye ortasında oluşturulabilecek bir sistemden bahsediyoruz. Türkiye olarak uygulanabilir bir plan olarak görüyoruz.
- Suriye’nin kuzeyinde bize yönelik PKK/YPG’nin artan tehdidi var. Buna karşı önlem almamız gerekiyor. Daha evvel hem ABD hem Rusya ile Ekim 2019’da vardığımız mutabakatlar var. Bunların uygulanması gerektiğini de ele aldık.
- Bugün başka bölgesel bahisleri da ele aldık. Suriye’nin toprak bütünlüğünün ehemmiyetini vurguladık.
- Suriye idaresinin siyasi tahlil istemediğini söyleyen Çavuşoğlu, “Terör örgütlerinin bu ülkeden temizlenmesi gerekiyor” diye konuştu.
- Hem Suriye’nin toprak bütünlüğünü tehdit eden hem bize yönelik tehditlerini artıran terör örgütlerinin bu ülkeden temizlenmesi gerekiyor.
Lavrov şunları söyledi:
- Türkiye’de Rus Mir kartının geniş bir formda kullanılmasını istiyoruz.
- Rus doğalgazının Türk Akım üzerinden Türkiye’ye gelmesi devam ediyor, tüm bu adımlar planlı bir halde atılıyor.
- (Ukrayna krizi) Hududumuzda bizi tehdit eden durumlar oluştu.
- Ukrayna’dan tahıl sevkiyatı konusunu da ele aldık. Batılılar bunu bir facia üzere göstermeye çalışıyor. Ukrayna tahıl eserlerinin piyasadaki hissesi yalnızca yüzde 1. Besin krizi oluşturacak bir durum yok.
- (Karadeniz koridoru için) Türk dostlarımızın uğraşlarına büyük ehemmiyet atfetmekteyiz çok kıymetlidir. Ukrayna tarafı mayınsızlaştırma faaliyetlerine hazırsa biz de hazırız. Gemi trafiği için rastgele bir pürüz oluşturmuyoruz.
- Ukrayna’dan çıkan gemilerin güvenliğini sağlamaya hazırız. Zelenskiy’nin açıklamalarına bakın. Kategorik biçimde mayınsızlaştırmaya karşı, bu hususla ilgilenmek istemediğini açık açık söylüyor. Sorun bizde değil.
- İstanbul görüşmesi kıymetli ancak sembolik bir adım olur. İki aydır top Ukrayna tarafında. İstanbul’da kelamlar verdiler, nisan ortasında kendi taslağımızı verdik ancak rastgele bir karşılık alamadık. Kamuoyu askeri harekatımızın maksatlarını biliyor, bu gayeleri yerine getireceğiz
- (Suriye’de tahlil için Astana süreci) Bir sonraki toplantı temmuzda Kazakistan’ın başşehri Nursultan’da yapılacak.
- Askeri harekatlarımızın maksatlarını kamuoyu çok düzgün biliyor ve bu gayelere ulaşacağız.
- Türk dostlarımızın, dış güçler tarafından (Suriye) hudutlarında oluşturulan tehditlerle ilgili hassasiyetlerini dikkate alıyoruz.
- ABD gayrimeşru halde birtakım örgütleri besliyor. Çok âlâ biliyorsunuz kimi tehditlerin hudutlarımıza dayandığını. Bu mevzudaki işbirliğine devam edeceğiz. Muhalefeti temsil eden heyet daha yapan olmaya çalışıyor ancak ABD’nin “Hiçbir halde, Esad rejimi Suriye’yi yönetirken kısıtlamaları kaldırmayacağız” açıklaması var. Halbuki Suriye’nin toprak bütünlüğünün gözetilmesi lazım. Memleketler arası toplum biraz daha aktif olmalı, Suriye’deki koşulları ağırlaştırıyorlar. Ülkeyi bu kısıtlamalarla boğuyorlar. İnsani yardım bile gerçek düzgün yapılmıyor.
- Ukrayna mayınları temizlerse biz harekatımızı hiçbir halde berbata kullanmayacağız.
(Ukraynalı gazetecinin sorusuna yanıt) Tahılların çıkması için Zelenskiy bir talimat verecek o kadar.
Tarafların yapacağı görüşmenin ana gündem unsurları ortasında, Karadeniz’de tahıl tankerleri için oluşturulacak inançlı koridorunun olması bekleniyordu. Lavrov, kendi ziyareti öncesinde uzman seviyesindeki bir Rus delegasyonunun 6 Haziran’da Türkiye’ye gideceğini de söylemişti. Çavuşoğlu da Lavrov’a ziyaretinde askeri bir delegasyonun eşlik edeceğini kaydetmişti.
Dünyanın tahıl ambarı: Ukrayna ve Rusya
Dünya genelinde buğday tedarikinin yüzde 30’unu karşılayan Rusya ve Ukrayna ortasındaki tahıl krizi de dünyanın gündeminde. Kiev, Rusya’yı limanlarında bloke olmuş tahıl, ayçiçek yağı ve gübre üzere eserlere el koymakla suçluyor. Rusya ise bu suçlamaları reddediyor ve eser yüklü gemilerin, Ukrayna tarafının Karadeniz limanlarına döşediği çok sayıda deniz mayını yüzünden ayrılamadıklarını belirtiyor. Türkiye krizi çözecek ögelerden biri olan mayınların temizlenmesi konusunda yardıma hazır olduğunu kaydediyor.
Rusya ve Ukrayna delegasyonları mart sonunda İstanbul’da bir ortaya gelmiş, bu görüşme sırasında mümkün bir barış mutabakatının prensipleri üstünde anlaşıldığı tabir edilmişti. Rusya, Ukrayna tarafını, daha sonra bu prensiplerden sapan yeni talepler öne sürmekle suçlayınca her iki taraf da görüşmelerin fiilen durduğunu açıklamıştı.
Kremlin: Suriye konusu masada olacak
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu ile Ankara’da gerçekleştirdiği görüşmede, Türkiye tarafının Suriye’deki muhtemel operasyonunu gündeme getireceğini düşündüğünü söylemişti. Rusya güçlerinin, Türkiye’nin operasyon düzenleyebileceği Suriye kentlerinin etrafındaki mevzilerini güçlendirdiği istikametindeki haberler sorulunca, Kremlin sözcüsü, “Bu mevzuda yorum yapmayacağım. burada bahsedilen, Suriye Arap Cumhuriyeti’nin hâkim topraklarıdır. Bu devletin ordusu, kendi topraklarındaki alanları istediği derecede güçlendirebilir” tabirlerini kullanmıştı.
Ukrayna’dan Lavrov-Çavuşoğlu görüşmesi açıklaması
Ukrayna’nın Ankara Büyükelçisi Vasyl Bodnar, tarım eserlerinin deniz yolu ile ihracatı için inançlı koridor görüşmelerine ait yazılı bir açıklama yaptı. Bodnar şu tabirleri kullandı: “Bu hususta Türkiye’nin eforlarını takdir ettiğimizi tabir etmek isterim. Birebir vakitte Ukrayna, Türkiye ve Rusya ortasında bu husus ile ilgili varılmış rastgele bir muahedenin şimdi olmadığının altını çizmek isterim. Ukrayna’da bulunan tarım eserleri ile ilgili kararlar tüm ilgili tarafların iştirakiyle verilmelidir. Ukrayna’nın menfaatlerini dikkate almayan muahedeler tarafımızca reddedilecektir. Ayrıyeten Rusya Federasyonu’nun Mykolayiv’deki tahıl terminaline geçtiğimiz günlerde gerçekleştirdiği füze saldırısına bakılırsa Rusya’nın bu koridordan istifade ederek onu Odesa ve Ukrayna’nın güneyine saldırmak için bir fırsat olarak kullanmak isteyebileceği ihtimalini gözardı edemeyiz. O yüzden deniz nakliyatının yine başlaması için tesirli güvenlik garantileri lazım. Kelam konusu garantiler, denizden gelebilecek tehditlerden kıyılarını korumak için Ukrayna’ya ilgili silahların temini ve Karadeniz su alanının ilgili kısmını korumak için üçüncü ülkelerin deniz kuvvetlerinin iştiraki yolu ile sağlanmalı. Şu an BM ve ortaklarımızla birlikte Ukrayna’daki tarım eserlerinin ihracatı için insani koridorun oluşturulması imkanı üzerinde çalışıyoruz.”
ABD: Yakından izleyeceğiz
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Türkiye ziyaretine dair değerlendirmelerde bulunarak ABD’nin sözkonusu ziyareti yakından takip edeceğini ve ziyaretten sonra görüşmelerle ilgili Ankara ile konuşacaklarını açıklamıştı.
