Ankara’da 5 Şubat 2019’da Halkevleri Derneğine ilişkin bildiri dağıttığı ve üzerinde “halk evleri” yazılı tişört giymesinden ötürü çevreyi rahatsız ettiği gerekçesiyle 153 TL para cezası verilen Fırat Can Kara Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) kişisel müracaat yaptı. AYM üç yıl sonra Fırat Can Kara’yı haklı buldu ve Halkevleri Derneği’ne ilişkin bildirinin dağıtılmasının, üzerinde “halk evleri” yazılı tişörtün giyilmesinin etrafa rahatsızlık vermeyeceğine hükmetti.
Fırat Can Kara ve arkadaşları 5 Şubat 2019’da Ankara’da Halkevleri Derneğine ilişkin bildiriyi dağıttıkları ve üzerlerinde “halk evleri” yazılı tişörtleri giydikleri gerekçesiyle, bir vatandaş tarafından “bildiri dağıtıyorlar” denilerek polise şikayet edildi. Vatandaşın beyanı üzerine olay yerine gelen kolluk kuvvetleri Fırat Can Kara hariç, dört arkadaşını polis merkezine götürerek haklarında çevreyi rahatsız ettikleri gerekçesiyle 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 37. unsuru uyarınca 153 TL idari para cezası uyguladı.
Bir saat sonra konutundan tabire çağrıldı
Fırat Can Kara’nın, polisler gelmeden yaklaşık bir saat evvel olay yerinden ayrıldığının tespit edilmesi üzerine gerekli idari süreçlerin yapılması gayesiyle polis merkezine davet edildi ve çevreyi rahatsız ettiği gerekçesiyle onun hakkında da 153 TL idari para cezası uygulandı.
Kara’nın itirazı Ankara 3. sulh ceza hakimliği tarafından reddedilmişti
Fırat Can Kara kelam konusu hareketin Kabahatler Kanunu kapsamında cezalandırma konusu yapılamayacağını ve gerçekleştirdiği hareketin rastgele bir hata teşkil etmediğini belirterek idari para cezasına itiraz etti. İtirazı inceleyen Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliği Kara’nın itirazını “idari yaptırımın yasa ve yönteme uygun olduğu” gerekçesiyle 13 Mart 2019 tarihinde kesin olarak reddetti.
‘Maddenin özüyle çelişen ve öngörülemez bir yorum’
Karar sonrasında kişisel müracaat yapan Kara’nın tezleri AYM İkinci Kısım tarafından kabul edildi. AYM kararında şu tabirler yer aldı:
“5326 sayılı Kanun’un 37. hususunda düzenlenen kabahatin bildiri dağıtma aksiyonunu kapsamadığının açık olduğu, Mahkemenin bildiri dağıtmayı bu husus kapsamında değerlendirmesinin hususun özüyle çelişen ve öngörülemez bir yorum olduğu açıktır. Ortaya çıkan bu sonuç Anayasa’nın 38. unsurunun birinci fıkrasında düzenlenen hata ve cezaların yasallığı prensibi ile bağdaşmamaktadır.
Fırat Can Kara’nın 5326 sayılı Kanun’da kabahat olarak öngörülmemiş olan fiili nedeniyle kamu makamlarınca yoruma dayalı olarak idari para cezası ile cezalandırılmasının Anayasa’nın 38. unsurunda düzenlenen hata ve cezaların yasallığı prensibini ihlal ettiği sonucuna ulaşılmıştır.”
AYM karar verdi
Kara’nın ferdî başvurusunu kıymetlendiren AYM, bildiri dağıtmanın ve halk konutları tişörtü giymenin etrafa rahatsızlık vermeyeceği kararına vardı. Kararın kararında açıklanan münasebetlerle Fırat Can Kara’nın isimli yardım talebinin kabulüne, kabahat ve cezaların yasallığı unsurunun ihlal edildiğine ait tezin kabul edilebilir olduğuna, Anayasa’nın 38. hususunda teminat altına alınan cürüm ve cezaların yasallığı prensibinin ihlal edildiğine, kararın bir örneğinin cürüm ve cezaların yasallığı prensibinin ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için tekrar yargılama yapılmak üzere Ankara 3. Sulh Ceza Hakimliğine gönderilmesine, 4 bin 500 TL vekalet fiyatının Fırat Can Kara’ya ödenmesine karar verildi.
