Abdullahiyan ile Türkiye ve İran ortasındaki ikili bağlantıları tüm boyutlarıyla ele aldıklarını belirten Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, farklı alanlarda eş güdüm ve iş birliğini nasıl geliştirebileceklerini de konuştuklarını aktardı.
COVID-19 salgını nedeniyle Türkiye ile İran ortasındaki karşılıklı ziyaretlerde aksama olduğunu lisana getiren Çavuşoğlu, Ankara ile Tahran ortasındaki karşılıklı ziyaretlere ivme kazandırmak istediklerini kaydetti.
Türkiye ile İran ortasındaki ikili ticaret hacminde önemli bir düşüş yaşandığını söyleyen Çavuşoğlu, “Ama geçen sene yüzde 62,5 bir artış oldu. Bu sene birinci dört aya baktığımızda bu artış devam ediyor. Yani bu düşüş artık aksine döndü” dedi.
Çavuşoğlu, iki ülke önderlerinin Ankara ile Tahran ortasındaki ikili ticaret hacminin 30 milyar dolara çıkarılması maksadı koyduğunu lakin bunun çok gerisinde olunduğunu aktararak, “O nedenle daha fazla çaba sarf edip ticaret hacmimizi daha da artırmamız lazım. Ticaret hacmimizi ileriye hakikat taşıyabilmek için elimizdeki düzenekleri da âlâ kullanmamız lazım. Bu maksatla 29. Karma Ekonomik Kurulu Toplantımızı kısa müddet içerisinde gerçekleştirmeyi öngörüyoruz” diye konuştu.
İran’a yönelik yaptırımlara da değinen Çavuşoğlu, “Biz İran’a yönelik tek taraflı yaptırımlara her vakit karşı olduk ve bu yaptırımları hakikat bulmuyoruz. Umuyoruz ki nükleer muahedenin tekrar işler hale getirilmesi için tüm taraflar gerekli adımları atarlar. Mutabakat sağlandığı takdirde bunun bölgemiz ve ikili ekonomik bağlantılarımız için olumlu yansımaları olacaktır ve ticaretimizi istediğimiz maksatlara götürmek konusunda çok katkı sağlayacaktır” sözünü kullandı.
‘Terör hepimizin ortak düşmanı’
Terörle gayret konusunda Türkiye ile İran ortasındaki iş birliği konusuna değinen Çavuşoğlu, “İki komşu olarak terörle uğraş iş birliğimiz değerli. Ve güvenlik iş birliği üzere bu hususları da bugün gözden geçirdik. Somut beklentilerimizi de paylaştık. Bu bahiste birlikte çalışmaya devam etmemiz gerekiyor, zira terör hepimizin ortak düşmanı” diye konuştu.
Çavuşoğlu, görüşmede Türkiye ile İran ortasındaki ikili bağlantıların yanı sıra Ukrayna’daki savaş, Irak ve Afganistan’daki durum, Suriye ve Yemen dahil bölgesel bahisleri da ele aldıklarını kaydetti.
‘Yemen’de uzatılan ateşkesin bir an evvel kalıcı olmasını istiyoruz’
Yemen’deki ateşkese ait değerlendirmesinde Çavuşoğlu, “Yemen’de uzatılan ateşkesin bir an evvel kalıcı olmasını istiyoruz ve tek tahlilin de siyasi tahlil olduğunu söylüyoruz” dedi.
Filistin ve Kudüs’ün ortak davaları olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, Türkiye’nin bu mevzudaki durumunun hiçbir vakit değişmeyeceğini her şartta lisana getirdiklerini, Filistin ve Kudüs davasının savunulması için iş birliğini sürdüreceklerini söz etti.
Astana Toplantısında heyetlerin bir ortaya geldiğini anımsatan Çavuşoğlu, “Bugün Cenevre’deki Anayasa Komitesi toplantıları ve öteki süreçler devam ediyorsa bu Astana Formatı sayesinde olmuştur. Bu manada iş birliğimizi sürdüreceğiz” değerlendirmesinde bulundu.
Çavuşoğlu, Türkiye-İran-Azerbaycan üçlü sisteminin bulunduğunu, Dışişleri Bakanlığı seviyesindeki toplantıya konut sahipliği yapma sırasının İran’da olduğunu ve bu sene içinde üçlü görüşmeyi gerçekleştirmek istediklerini belirtti.
Türkiye ile İran’ın etraf konusunda birlikte çalışması gerektiğine işaret eden Çavuşoğlu, iki ülke uzmanlarının bir ortaya geleceğini aktardı.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin İran ile esaslı ve tarihi bağlara sahip olduğunu ve bu münasebetleri her alanda geliştirme konusunda kararlı ve her iki ülkenin faydasına olacak formda geliştirme konusunda mutabık olduklarını kelamlarına ekledi.
Abdullahiyan, ortak basın toplantısında şunları lisana getirdi;
Türkiye’nin Suriye konusunda lisana getirdiği güvenlik tasalarına yönelik Abdullahiyan “Biz Türkiye’nin bu husustaki güvenlik tasalarını çok güzel bir şeklide anlıyoruz. Birebir vakitte özel bir operasyonu gündeme getirmesini de anlıyoruz. Bu bahiste pahalı meslektaşım Çavuşoğlu ile de ayrıntılı incelemelerde bulunduk, konuşmalar yaptık. Şuna inanıyoruz ki Türk tarafının, Türk arkadaşlarımızın güvenlik telaşları bir an evvel ve kalıcı biçimde giderilmelidir” diye konuştu.
Türkiye’nin Kudüs ve Filistin davası konusundaki bakış açısını her vakit bildiklerini ve bundan emin olduklarını lisana getiren Abdullahiyan, “Türkiye, Kudüs davasından, Filistin davasından hiçbir vakit vazgeçmemiştir, vazgeçmeyecektir. Fakat Siyonistler ne vakit nereye gitmişlerse her vakit oraya güvensizliği götürmüşler, fitneyi götürmüşler” sözlerini kullandı.
İran komşularıyla bağlarını derinleştirmek istiyor
İran’ın komşularıyla münasebetlerini daha derinleşmek ve güçlendirmek isteğine değinen Abdullahiyan “Komşularla alakaları daha da uygunlaştırmak yeni hükümetimizin en kıymetli eksenidir” dedi.
Abdullahiyan, Çavuşoğlu’nun Tahran ziyaretinde ikili alakaları uygunlaştırmak ve derinleştirmek için kapsamlı hareket planı ve yol haritası teklifinde bulunduklarını ve bu harita üzerinden ilerlemek istediklerini Çavuşoğlu’na bildirdiğini tabir etti.
Bugün iki ülke ortasındaki ilgilerin uzun vadeli ve kapsamlı olması konusunda bir belgeyi Çavuşoğlu’na teslim edeceklerini kaydeden Abdullahiyan “Güvenlik, siyasi, askeri, turizm, kültürel, tarihi ve bütün alanlarda iki ülkenin ilgi duyduğu alanlarda bağlantılarımızı derinleştirmeye karar verdik. Ayna vakitte KEK (Karma Ekonomik Komisyon) Toplantısını ilerde yapacağız. Önümüzdeki devirde Yüksek Seviyeli İş Birliği Kurulu 7. toplantısını çok yakın devirde yapmayı kararlaştırdık” diye konuştu.
Bugünkü görüşmelerde güç ve elektrik bahislerinde iş birliğinin geliştirilmesini de ele aldıklarını belirten Abdullahiyan, İran’ın KEK Lideri ve Dışişleri Bakanlığı İktisat Müşavirinin yakın vakitte Ankara’ya ziyarette bulunacağını lisana getirdi.
Görüşmelerde ayrıyeten konsolosluk işleri ve hatalıların iadesi, iki ülke meclisleri ortasındaki iş birliğinin artırılması, iki ülkenin hududunda bulunan vilayetler ortasındaki iş birliğinin geliştirilmesi ve ticari pazarların oluşması tarafındaki bahisleri ele aldıklarını lisana getiren Abdullahiyan, şunları kaydetti:
“(Çavuşoğlu) Kafkas konusunda çok değerli soruna değindiler, 3+3 platformundan bahsettiler, Tahran- Bakü-Ankara görüşmesine değindiler. Bu da yeniden bizim en değerli gündem unsurlarımızdan biridir. Yemen konusunda ateşkesin kalıcı olmasını destekliyoruz. Oradaki insani kuşatmanın ortadan kalkmasını ve siyasi tahlilin tek tahlil yolu olduğunu vurguluyoruz. Tıpkı vakitte Libya’da bütün, entegre ve tek bir devletin oluşmasını destekliyoruz. Libya’nın toprak bütünlüğü bizim için değerlidir. Ukrayna ve Afganistan hususlarına değindik. Biz Astana formatının son elde ettiği sonuçlar hakkında görüştük, bilgi paylaşımında bulunduk.”
‘İran için Türkiye’nin güvenliği İran’ın güvenliği demektir’
Abdullahiyan AB Dış Münasebetler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in Tahran’a yaptığı ziyareti konusunda da Bakan Çavuşoğlu’nu bilgilendirdiğini ve bu mevzuda fikir alışverişinde bulunduklarını aktararak şöyle devam etti:
“İran’ın bir sonraki görüşmelerinde bilhassa ABD’nin ve öbür Avrupa ülkelerinin daha gerçekçi bakış açılarıyla, tavırlarıyla biz daha güzel sonuçlara varacağız diye inanıyorum, umut ediyorum. Pahalı kardeşimin hem bu mevzuda hem öteki mevzularda istişarelerinden ve fikirlerinden yararlandım. Siz basın mensuplarının önünde bir defa daha vurgulamak istiyorum İran İslam Cumhuriyeti için Türkiye’nin güvenliği İran’ın güvenliği demektir. Bizim bölgeye, dost ve kardeş ülkeye (Türkiye) hayırdan öbür bir temennimiz yoktur”
Ayrıca kum fırtınalarının İran tarafında külfet oluşturduğunu aktaran Abdullahiyan, Tahran’da kum fırtınası ve bunun etrafa tesirleri üzerine bir konferans düzenleyeceklerini tabir etti.
Abdullahiyan, Çavuşoğlu ile bu hususta bir komite kurmayı planladıklarını ve komitenin teknik bahislerdeki görüşmeleri ilerleterek iki ülkenin hudut bölgelerinde yaşayan vatandaşlarının kaygılarının giderilmesine yardımcı olacağını söz etti.