Danıştay Konferans Salonu’ndaki duruşmaya, taraf avukatı, siyasi parti ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri ile farklı vilayetlerin baro yöneticileri katıldı. Ayrıyeten çok sayıda izleyici salonda hazır bulundu.
Davacılardan CHP Küme Başkanvekili Özgür Özel, davanın ülkenin geleceği açısından son derece kıymetli olduğunu belirterek, Türkiye’nin memleketler arası bir mukaveleden tek kişinin iradesiyle çekilmesinin mümkün olmadığını öne sürdü.
Özel, Anayasa’nın açık biçimde memleketler arası mutabakatların Meclis tarafından yürürlüğe konulup, Meclis tarafından yürürlükten kaldırılacağını kurala bağladığını kaydetti.
CHP Bayan Kolları Lideri Aylin Nazlıaka da çekilme kararının hukuksuz olduğunu ve Anayasaya muhalif olduğunu savundu. Nazlıaka, İstanbul Mukavelesi’nin yürürlükten kaldırılmasıyla bayanların teminatsız bırakıldığını, Türkiye’nin kontrattan çekildiği günden beri bayana yönelik şiddette artış olduğunu öne sürdü.
Davacılardan HDP Eş Genel Lideri Pervin Buldan ise İstanbul Mukavelesi’nin bayanların uzun soluklu gayreti sonucu elde edilmiş temel bir kazanım olduğunu lisana getirdi. İstanbul Mukavelesi’nin bayanların her türlü şiddetten korunması için ihtimamla hazırlanmış bir metin olduğunu kaydeden Buldan, kontratın erkek şiddetine son vermek için muazzam bir yol haritası sunduğunu ileri sürdü.
Önce Çocuklar ve Bayanlar Derneği Lideri avukat Müjde Tozbey Erden, erkek şiddeti sonucu hayatını yitirmiş farklı vilayetlerden 20 bayanın yakınlarıyla duruşmaya katıldıklarını söyledi. Erden, İstanbul Mukavelesi’nde bayanların korunmasının devlet sorumluluğuna bırakıldığını belirterek, “Sizler şayet İstanbul Sözleşmesi’nden çıkma kararını onaylarsanız bu bayanların ve bundan sonra ziyan görecek her bayanın vebali sizin üzerinizde olacak. Bu nedenle davanın kabulünü ve kararın iptalini talep ediyoruz.” tabirlerini kullandı.
– “TBMM’nin iç hukukta kabul ettiği bir kanun değil”
Daha sonra kelam alan davalı avukatlarından Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı Hukuk ve Mevzuat Genel Müdürlüğü Milletlerarası Mutabakatlar Daire Lideri Emre Topal, İstanbul Mukavelesi’nin sona erdirilmesinin Türkiye açısından bayana yönelik şiddetle çabayı aksatmadığını, başta İnsan Hakları Avrupa Kontratı ve Bayanlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Mukavelesi dahil Türkiye’nin taraf olduğu milletlerarası mutabakatların uygulanmasına devam edildiğini söyledi.
Uluslararası mutabakatlara ait Anayasa unsuruna değinen Topal, TBMM’nin yetkisinin onaylamayı uygun bulmaktan ibaret olduğunu, bunun dışındaki yetkinin yürütmenin takdirinde bulunduğunu belirtti. Topal, “TBMM’nin onay yetkisine dayanarak milletlerarası mutabakatların cumhurbaşkanlığınca düzenlenemeyeceği tezi hiçbir halde yerinde değildir. Milletlerarası mutabakatlar, memleketler arası hukuk sürecidir, TBMM’nin iç hukukta kabul ettiği bir kanun değildir.” dedi.
Davalı avukatı Fatma Turan Taşdemir, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına ait cumhurbaşkanlığı kararnamesinin Anayasa ve kanunlara uygun olduğunu savundu ve davanın reddini istedi.
Beyanların akabinde kelam alan Danıştay savcısı, dava konusu sürecin iptali gerektiğini düşündüğünü beyan etti.
Savcılık görüşüne karşı beyanların dinlenilmesinden sonra mahkeme, kararın daha sonra açıklanacağını bildirerek, duruşmayı tamamladı.
Öte yandan, duruşmadan evvel ve sonrasında CHP ve HDP heyetleriyle kimi sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, Danıştay önünde basın açıklaması yaptı.
– Süreç
Kamuoyunda İstanbul Mukavelesi olarak bilinen “Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Uğraşa Dair Avrupa Kurulu Sözleşmesi”, Türkiye Cumhuriyeti bakımından 20 Mart 2021’de Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile feshedildi.
Bunun üzerine kararın iptali ve yürütmenin durdurulması istikametinde Danıştaya çok sayıda dava açıldı.
Danıştay 10. Dairesi, 29 Haziran 2021’de yürütmenin durdurulması istemini oy çokluğuyla reddetti, bu karara yapılan itirazın da 18 Kasım 2021’de Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyi tarafından reddine karar verildi.
Danıştay Konferans Salonu’nda 28 Nisan’da gerçek ve hukukî 10 kişinin açtığı davanın duruşmasında, Danıştay savcısı çekilme kararına ait Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin iptalini istedi.
Dairenin, 14 ve 23 Haziran’da yapacağı duruşmaların akabinde, İstanbul Kontratı ile ilgili kararını açıklaması bekleniyor.
