Türkiye tarihinin en çekişmeli ve tansiyonlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın siyasi hayatının ise en güç seçimine yaklaşıyoruz. İktisatta kaideler bu defa iktidar partisinin aleyhine. Meskendeki hesaplar çarşıya uymadı. Erdoğan yılbaşında “Kurdaki köpüğü aldık, enflasyondaki köpüğü de alacağız” demişti. Birkaç gün evvel “2023 Şubat Mart ayında enflasyon yine aşağı düşecek” diyerek güneşli günlerin dönüş tarihini erteledi. Lakin bunun da çok optimist bir beklenti olduğu, en düzgün kaidelerde bile resmi enflasyonun yüzde 50 üzerinde bir patikada kalacağı konjonktürde seçime gidileceği ortada.
Ekonomideki sorun yalnızca enflasyonla hudutlu değil. Bozulan kamu maliyesi, yanlış borçlanma siyasetlerinin önümüzdeki yıllara yığdığı büyük yükler, firma bilançolarında gözlenen bozulmalar, uzayan ve uzadıkça derinleşen, krizden buhrana dönüşen bir tabloya işaret ediyor.
Buna karşın Erdoğan’ın son periyotta her fırsatta iktisat siyasetlerinde “kesinlikle değişim olmayacağı” tarafında bildiriler verdiği dikkat çekiyor. Örneğin 27 Mayıs tarihli konuşmasında “Dünyanın hiçbir yerinde bağlantısı kalmayan gösterge faiz-enflasyon dayatmasını tek kurtuluş reçetesi üzere önümüze koyanların bir kısmı zırcahil, bir kısmı ise alenen haindir” dedi. 6 Haziran’da ise “Kimse bizden şunu beklemesin, bu iktidar faiz artırmayacak, faizi düşürmeye devam edeceğiz” kelamlarıyla “Değişim yok” bildirisini kuvvetlendirdi. Evvelki gün de “Yatırım, istihdam, üretim, ihracat, cari fazla üzerine konseyi Türkiye iktisat programını, tüm ‘sabotaj ve direnişlere’ karşın uygulamayı sürdüreceklerini” belirtti.
Erdoğan’ın iletilerinin muhatabı aslında çok da uzaklarda değil. Edindiğim bilgiler ve izlenimlerim, Erdoğan’ın piyasalara değil, daha fazla yakın etrafından kimi isimlere ve parti içine ileti verdiği istikametinde.
AKP=Tayyip Erdoğan diye düşünülüyor olsa da, iktisadın içinde bulunduğu duruma karşı karşısında iktidar partisi içinde hem şikayetlerin hem tahlil arayışlarının arttığı bir gerçek. Bu durum vakit zaman mümkün kabine ve takım değişikliği senaryolarına da evriliyor.
İşte Erdoğan son periyottaki katı bildirileriyle aslında parti içindeki farklı görüşleri ve çekişmeleri bastırmayı hedefliyor.
AKP içerisinde ve Erdoğan’ın etrafında nasıl bir dağılım ve bir bakıma kamplaşma var? Erdoğan’ın planı ne?
Önce “Endişeli ve giderek daha aktif” olan kümeden bahsedelim. Kaynaklarıma nazaran Binali Yıldırım, Fuat Oktay ve AKP içerisinde kimi değerli isimlerin olduğu bir küme, iktisadın gidişatına ve seçimlerin bahtına ait önemli telaşlar taşıyor. Bu küme hem parti merkezi hem teşkilatlarda hakim görüşü temsil ediyor. İktisatta temel göstergelerin bozulduğunu, halkta önemli refah kaybı yaşandığını ve sabır tavsiyelerinin artık kabul görmediğini tabir ediyorlar. İktisatta geçmişte Binali Yıldırım’ın uyum rolü üstlenerek sıkıntı devirlerde krizleri önlediği, onun uyumunda çalışan eski Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile devrin Merkez Bankası Lideri Murat Çetinkaya’nın aldıkları tedbirlerle 2017 Referandumu ve 2018 seçimlerinin ucu ucuna da olsa kazanılmasını sağladığını hatırlatıyorlar. Binali Yıldırım’ın uyumunda iktisat siyasetlerinde acil tedbirler ve takım değişimi dair tekliflerin Erdoğan’a iletildiği belirtiliyor.
Erdoğan’ın son günlerde net sözlerle verdiği “Ekonomi siyasetlerinde değişim yok” iletilerini, bu arayışlara karşı bir duruş olarak kıymetlendirmek mümkün.
Kaynaklarıma nazaran Erdoğan cephesi de sanılanın tersine tek bir yapı ve bakıştan ibaret değil. 2018 seçimleri sonrasında Hazine ve Maliye Bakanlığını üstlenen Berat Albayrak, 2020 Kasımında istifasını vermesinden bu yana ortalarda görünmüyor. Bununla birlikte iktisat idaresinde Albayrak’a yakın çok sayıda ismin bulunduğu biliniyor. Fakat Albayrak’ın vazifeden ayrılma hali ve kamuoyundaki olumsuz algı üzere nedenler sebebiyle Albayrak’ın muhtemel bir değişiklikte ön planda olması çok mümkün görülmüyor.
Kaynaklarıma nazaran Albayrak’ın kısa müddet evvel büyük umutlarla yayınladığı kitabın beklenen etkiyi yaratamaması da bunda tesirli. Tekrar de Albayrak, hem iktidar yakın medya hem Saray’daki danışmanlar aracılığıyla hâlâ denklemin içinde. Bu ortada Albayrak’ın Bakan Nebati’den takviyesini çektiği de konuşuluyor.
İktidar partisi içinde bir öbür tesirli figür, Numan Kurtulmuş. Kurtulmuş’un parti içerisinde kendisine yakın bir takımla birlikte çalışıp vakit zaman Erdoğan’la mevzuları müzakere ettiği biliniyor. Kurtulmuş’un iktisat idaresinin değiştirilmesini istediği söyleniyor…
Erdoğan şimdilik değişik taleplerine kapıyı kapamış durumda. Lakin sonbahar aylarında iktisatta yaşanabilecek yeni fırtınanın Erdoğan üzerinde baskıyı artırabileceğini ve parti içerisinde de tasaları çok üste taşıyabileceği belirtiliyor.
