Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, üzerinde çalışılan kira düzenlemesiyle ölçü üzerinden değil oran üzerinden belirleme yapılacağını belirterek, “Son etaba gelindiğini söz etmek isterim. Bu, süreksiz bir düzenleme olacaktır, altını çizeyim. Kalıcı bir düzenleme değil, süreksiz bir düzenleme yapacağız.” dedi.
Bozdağ, Yozgat’ta Cemil Çiçek İşçi Eğitim Merkezi’nde yargı muhabirleriyle bir ortaya geldiği toplantıda, kira konusunda fahiş artışların talep edildiğini, bu artışlar karşısında kiracıların zorda kaldığını, bilhassa İstanbul’da bunun büyük bir probleme dönüştüğünü belirtti.
Mesken sahibinin ve kiracının hukukunu koruyarak kiralarda fahiş fiyatların önüne geçmek için bir formül arayışında olunduğunu lisana getiren Bozdağ, bu hususta Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği, Adalet, Hazine ve Maliye ile Ticaret bakanlıklarının ortak çalışma yaptığını hatırlattı.
Bakan Bozdağ, Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığında kendisinin de yer aldığı toplantıda, birtakım başlıklar üzerinde durulduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Birinci başlık birinci sefer kiraya verecek konut sahibi ile kiraya tutacak kişi ortasında kira ölçüsüyle ilgili nasıl bir ölçü konabilir, iki tarafın hukukunu koruyan bununla ilgili çalışma yapılması talimatını verdik. Gerisinden oturanlarla ilgili artış oranı nasıl olacak, ne olacak, neye nazaran yapılacak, TÜFE, TEFE, öbür enflasyon sayıları, diğer şeyler, bütün bunları da dikkate alarak hem mesken sahibinin hem de kiracının hukukunu koruyan ortak bir formül. Bunlarla ilgili çalışmalar yapılıyor.”
Kontrol sistemi konusunda da çalışma yapıldığını aktaran Bozdağ, ana çerçeve üzerinde istişarelerin yürütüldüğünü, şu ana kadar da değerli uzaklıklar alındığını, birtakım formüllerin ortaya konduğunu bildirdi.
Borçlar Kanunu’nda bu bahiste yeteri kadar düzenlemenin bulunduğuna işaret eden Bozdağ, mevcut mevzuattan da ilham alındığını lisana getirdi.
Adalet Bakanı Bozdağ, “Oran üzerinden bir belirleme yapacağız. Ölçü üzerinden değil. Zira oran üzerinden bir belirlemenin makul olacağını düşünüyoruz. Oran üzerinden yaptığımızda maliyet her ölçüye nazaran farklı biçimde oluşacaktır. Son kademeye gelindiğini tabir etmek isterim. Bu, süreksiz bir düzenleme olacaktır, altını çizeyim. Kalıcı bir düzenleme değil, süreksiz bir düzenleme yapacağız. Mühlet bittikten sonra da bu eski hale devam edeceğiz.” diye konuştu.
Bakan Bozdağ, soru üzerine kira ihtilaflarını arabulucuya devretmeyi, bu tarzla uyuşmazlıkları çözmeyi hedeflediklerini belirtti. Bunun uyuşmazlıkların kısa müddette çözülmesini sağlayacağını kaydeden Bozdağ, taraflar ortasındaki ihtilafın hasımlığa dönüşmesinin de bu yolla engelleneceğini tabir etti.
“Değişken bir oran mı olacak?” sorusu üzerine Bozdağ, “Şimdi sabit bir oran olacak. Tekrar TÜFE vesaire üzere bir temel alınacak ancak oran dediğimizde şu anda bu sayılar yüksek. Bu yüksek sayıların her tarafın kabul edeceği makul bir orana çekilmesi.” cevabını verdi.
Makulü, herkesin kabul edebileceği tahlili aradıklarını vurgulayan Bozdağ, “Ev sahiplerinin, talep sahibi olan kiracıların da hukukunu koruyan, külfeti paylaştıran bir formülü ortaya koyacağız.” görüşünü paylaştı.
Bekir Bozdağ, kontrol düzeneğinin nasıl olacağı konusunda da çalışmaların sürdüğünü aktardı.
– “Cezai yaptırım düşünülmüyor”
Kontrat hürriyetinin korunması gerektiğini belirten Bozdağ, açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Burada bir hassas terazi istikrarı olduğunu tabir etmekte yarar var. Buradaki gaye birilerini cezalandırmak değil, teraziyi istikrarlı tutabilmek. Bu ihtilaflar türel ihtilaf, sonuçta yargıya gidecek. Cezayı gerektiren husus değil, rastgele bir ceza öngörülmesi de kelam konusu değil. Mukaveleden ötürü cezalar hürriyeti bağlayıcı, bir ceza konulmayacağı Anayasa’da açık bir formda söz ediliyor. Rastgele bir cezai yaptırım düşünülmüyor.”
Birinci kere kiraya vereceklerle ilgili düzenlemenin nasıl olacağının sorulması üzerine Bozdağ, şunları kaydetti.
“Geçici olmak kaydıyla bir formül üzerinde çalışılıyor. Avrupa’nın kimi ülkelerinde uygulanan formüller var. Meskenin maliyeti üzerinden, emlak bedeli üzerinden bir oranlamayla hesap yapan ülkeler var. Vergi geliri üzerinden oranlamayla hesap yapan yerler var. Bu hususta dünyada çeşitli örnekler var. Biz bu örnekleri inceliyoruz. Bize yakın, toplumumuzun kabul edebileceği, gerçek olduğunu düşündüğümüz örneklerden istifade edebiliriz. Hollanda’da ve öteki ülkelerde bu manada birtakım düzenlemeler var. Mesken sahibinin hukukunu da kiracının hukukunu da koruyacak. Böylesi bir vakitte fırsatçılık yaparak, fahiş fiyatla hak etmediği kira bedeli almak isteyenin önüne geçilecek. Yoksa hak ettiği kira bedelini herkes alacak. Ülkedeki artan fiyatlar nedeniyle hak etmediği bir kirayı almaması sağlanacak. Yoksa herkes konutunu dilediği üzere kiraya verecek. Ona bir müdahale yok.”
Bir çerçeve çizildiğini, bahis üzerinde çalışmaların devam ettiğini lisana getiren Bozdağ, “İlk kere kiraya vermede de devam eden kira kontratı içerisinde kira artırımında da aşikâr bir oranın konmasının yararlı olacağı değerlendirildi.” tabirini kullandı.
Adalet Bakanı Bozdağ, şu bilgileri verdi:
“Türkiye’deki durum süreksiz bir durum, bizim yaptığımız da süreksiz bir düzenleme. Yoksa kalıcı bir biçimde, tarafların iradesine, kontrat hürriyetine müdahale etmeyi düşünen düzenleme değil. Kısa vadeli olacak, o yüzden de kalıcı düzenleme olmayacak. Borçlar Hukukumuzda bu hususta yeteri kadar hatta ziyadesiyle karar var. O kararların sağlıklı işlemesi halinde esasen sorun kelam konusu değil. Olan şey, bu kararlara karşın işleyen fazla kira talepleri. Enflasyonun da TEFE’nin de TÜFE’nin de ortalamasının da hepsinin üstünde istenen bir şey var. Olağan kurallarda her şey cereyan etmiş olsa bu türlü bir bahis gündeme de gelmezdi. Şimdiye kadar gelmedi, artık de gelmezdi. Şu anda o denli gözüküyor ki enflasyonun da üstünde, TEFE, TÜFE ortalamasının da üstünde, TÜFE’nin üstünde bir fiyatlandırma durumu var. Bu, onunla ilgili.”
Süreksiz bir durumun kelam konusu olduğuna değinen Bozdağ, geçmişte enflasyonu indirdiklerini, tekrar enflasyonun aşağıya çekileceğini lisana getirdi. Bekir Bozdağ, süreksiz dalgalanmalara karşı kalıcı düzenleme yapmanın gerçek olmadığını vurguladı.
Mesken sahibinin de kiracının da düşünülmesi gerektiğini kaydeden Bozdağ, vatandaşlara, mukavele yaparken tüm kararları tek tek okumalarını ve gerektiğinde de bir avukata istişareleri teklifinde bulundu.
