Para Siyaseti Heyeti’nin 22 Eylül’deki toplantısına ait özet yayımlandı.
Özette, tüketici fiyatlarının ağustosta yüzde 1,46 arttığı, yıllık enflasyonun yüzde 80,21’e çıktığı anımsatılarak, enflasyonu etkileyen ögeler ve risklerden bahsedildi.
Jeopolitik risklerin dünya genelinde iktisadi faaliyet üzerindeki zayıflatıcı tesirinin artarak sürdüğüne işaret edilen özette, gelecek periyoda ait global büyüme varsayımlarının aşağı istikametli güncellendiği, resesyonun kaçınılmaz bir risk faktörü olduğu değerlendirmelerinin yaygınlaştığı belirtildi.
Özette, Türkiye’nin geliştirdiği stratejik nitelikte tahlil araçları sayesinde temel besin başta olmak üzere birtakım bölümlerdeki arz kısıtlarının olumsuz tesirleri azaltılsa da milletlerarası ölçekte üretici ve tüketici fiyatlarının artış eğiliminin sürdüğüne değinilerek, şunlar kaydedildi:
“Yüksek global enflasyonun, enflasyon beklentileri ve memleketler arası finansal piyasalar üzerindeki tesirleri yakından izlenmektedir. Bununla birlikte, gelişmiş ülke merkez bankaları artan güç fiyatları ve arz-talep uyumsuzluğu ile işgücü piyasalarındaki katılıklara bağlı olarak enflasyonda görülen yükselişin beklenenden uzun sürebileceğini vurgulamaktadırlar. Ülkeler ortasında farklılaşan iktisadi görünüme bağlı olarak gelişmiş ülke merkez bankalarının para siyaseti adım ve irtibatlarında ayrışma devam etmektedir. Finansal piyasalarda artan belirsizliklere yönelik merkez bankaları tarafından geliştirilen yeni destekleyici uygulama ve araçlarla tahlil üretme uğraşlarının sürdüğü gözlenmektedir.”
– “Yıllık üretici enflasyonu ağustosta geriledi”
Özette, gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarında global risk iştahına paralel eylülde hem borçlanma senetlerinden hem de pay senedi piyasalarından çıkışların sürdüğüne işaret edildi.
Gelişmiş ülkelerin uzun vadeli tahvil faizlerindeki oynaklık ve global finansal şartların seyrinin, gelişmekte olan ülkelere yönelen portföy akımlarına ait riskleri canlı tuttuğu vurgulanan özette, “Liralaşma stratejisi kapsamında atılan siyaset adımlarının da tesiriyle Türkiye’nin Türk lirası cinsi devlet tahvili getirileri bu periyotta başta uzun vadede olmak üzere emsal ekonomilere nazaran daha olumlu bir performans sergilemiştir.” denildi.
Özette, enflasyonda gözlenen yükselişte; jeopolitik gelişmelerin yol açtığı güç maliyeti artışları ve ekonomik temellerden uzak fiyatlama oluşumlarının yanı sıra global güç, besin ve ziraî emtia fiyatlarındaki artışların oluşturduğu güçlü negatif arz şoklarının tesirli olduğu belirtilerek, şu değerlendirmelere yer verildi:
“Yıllık üretici enflasyonu ağustosta düşüş sergilemiştir. Milletlerarası emtia fiyatlarında hakim olan ölçülü seyrin ve nakliyecilik masraflarındaki düşüşlerin maliyet baskılarını bir ölçü hafiflettiği kıymetlendirilmektedir. Jeopolitik problemler nedeniyle ani artışlar sergileyen doğal gaz fiyatları ağustos ayında da bu görünümü bozan temel öge olmaya devam etmiştir. Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, ağustosta yıllık enflasyon petrol eserleri öncülüğünde güç kümesinde gerilemiş, öbür alt kümelerde yükselmiştir. Fiyat artışlarının alt kümeler geneline yayıldığı izlenirken, tütün eserleri, başka madencilik ve taşocakçılığı eserleri, temel eczacılık ile kağıt ve kağıt eserleri öne çıkan alt kümeler olmuştur. Başka taraftan, memleketler arası emtia fiyatlarındaki olumlu görünümün tesiri rafine edilmiş petrol eserleri ve ana metalde daha bariz olmuş ve bu alt kümelerde fiyat düşüşleri sürmüştür.”
– “Öncü göstergeler büyümede yavaşlamaya işaret ediyor”
Özette, yılın birinci yarısında güçlü bir büyüme gözlemlendiği anımsatılarak, lakin temmuz başından bu yana öncü göstergelerin zayıflayan dış talebin tesiriyle büyümede bir yavaşlamaya işaret ettiği bildirildi.
Temmuz ayında istihdamın salgın öncesi düzeyinin yaklaşık 3 milyon kişi üzerinde kaldığı aktarılan özette, “Nitekim, istihdam kazanımları emsal ekonomilere nazaran daha olumlu seyretmektedir. Bilhassa istihdam artışına katkı veren dallar dikkate alındığında büyüme dinamiklerinin yapısal kazanımlarla desteklenmekte olduğu görülmektedir. Anket göstergeleri ve yüksek frekanslı datalar ise istihdamdaki artış eğiliminin ivme kaybettiğine işaret etmektedir.” sözleri kullanıldı.
Özette, son devirde güç ve altın ithalatındaki yüksek seyrin cari süreçler istikrarını olumsuz etkilediğinden bahsedilerek, şöyle devam edildi:
“Ağustos ayına ait süreksiz dış ticaret dataları eylül ayına ait yüksek frekanslı datalarla birlikte değerlendirildiğinde üçüncü çeyrekte mevsimsellikten arındırılmış olarak ihracatta yılın birinci yarısında gözlenen artış trendinin yerini hudutlu bir azalışa bıraktığı gözlenmektedir. İthalatın ise yüksek seyreden güç ve altın ithalatının tesiriyle güçlendiği gözlenmiştir. Dış ticaret açığında güç başta olmak üzere emtia fiyatlarındaki artış kaynaklı gözlenen yükselişe rağmen hizmet gelirlerinde süregelen artış eğilimi cari süreçler istikrarını desteklemeyi sürdürmektedir. Büyümenin kompozisyonunda sürdürülebilir bileşenlerin hissesi artarken, kişi başına harcama fiyatlarındaki artışın da tesiriyle turizmin cari süreçler istikrarına beklentileri aşan güçlü katkısı devam etmektedir. Bunun yanında, güç fiyatlarındaki yüksek seyir ve ana ihracat pazarlarının resesyona girme mümkünlüğü cari istikrar üzerindeki riskleri canlı tutmaktadır. Cari süreçler istikrarının sürdürülebilir düzeylerde kalıcı hale gelmesi, fiyat istikrarı için kıymet arz etmektedir.”
– “Politika-kredi faizi makasının geldiği istikrar yakından takip edilmektedir”
PPK Özeti’nde para siyaseti duruşunun, enflasyon görünümüne yönelik risklerin kaynağına, kalıcılığına ve para siyasetiyle ne ölçüde denetim altına alınabileceğine dair değerlendirmeler dikkate alınarak, temkinli bir yaklaşımla sürdürülebilir fiyat istikrarı maksadına ulaşılması odağında belirleneceği vurgulandı.
Para siyasetinde sürdürülebilir fiyat istikrarı amacı doğrultusunda finansal istikrara yönelik riskleri de gözeten liralaşma odaklı bir yaklaşım sergilenmeye devam edileceği aktarılan özette, “Kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının hedefine uygun formda iktisadi faaliyet ile buluşması yakından takip edilmektedir. Ayrıyeten, son devirde besbelli biçimde açılan politika-kredi faizi makasının ilan edilen makroihtiyati önlemlerin katkısı ile geldiği istikrar yakından takip edilmektedir. Heyet, nakdî transfer düzeneğinin aktifliğini destekleyecek araçlarını güçlendirmeye devam edecektir.” değerlendirmeleri yapıldı.
Özette, Kurul’un, sürdürülebilir fiyat istikrarı ve finansal istikrarın güçlendirilmesi için atılan ve kararlılıkla uygulanan adımların yanı sıra global barış ortamının yine tesis edilmesiyle dezenflasyonist sürecin başlayacağı öngörüsü paylaşıldı.
Küresel büyümeye yönelik belirsizliklerin ve jeopolitik risklerin arttığı bir devirde sanayi üretiminde yakalanan ivmenin ve istihdamdaki artış trendinin sürdürülmesi açısından finansal şartların destekleyici olmasının değerine işaret edilen özette, şunlar kaydedildi:
“Bu çerçevede Heyet, siyaset faizinin 100 baz puan düşürülmesine karar vermiş, mevcut görünüm altında güncellenen siyaset faiz seviyesinin kâfi olduğunu değerlendirmiştir. Fiyat istikrarının sürdürülebilir bir biçimde kurumsallaşması maksadıyla TCMB’nin tüm siyaset araçlarında kalıcı ve güçlendirilmiş liralaşmayı teşvik eden geniş kapsamlı bir siyaset çerçevesi gözden geçirme süreci devam etmektedir. Bu süreçte, siyaset araçlarının Türk lirası mevduat gelişiminin desteklenmesi, APİ fonlamasının teminat yapısında Türk lirası cinsi varlıkların artırılması, para takası (swap) ölçüsünün kademeli halde azaltılması ve döviz rezervlerinin güçlendirilmesi istikametinde geliştirilmesine odaklanılacaktır.”
– “Gerekli siyaset önlemleri oluşturulmaya devam edilmektedir”
Özette, kıymetlendirme süreçleri tamamlanan kredi, teminat ve likidite siyaset adımlarının, para siyaseti transfer sisteminin aktifliğinin güçlendirilmesi için kullanılmaya devam edileceği bildirildi.
Uzun vadeli sabit getirili ve Türk lirası varlıklara talebin yükselerek getiri eğrisinin nakdî transferin aktifliği istikametindeki seyrinin yakından izlendiği belirtilen özette, şu değerlendirmelerde bulunuldu:
“Kurul, kredilerin büyüme süratiyle birlikte, gayeli alanlarda verimlilik kazanımları sağlayan kredilerin finansman maliyetlerinin de transferin korunmasını sağlayacak biçimde gelişimini gözetecektir. Bu çerçevede, Türk lirası likiditesinde ve dağılımında yaşanan gelişmelerin mevduat ve kredi fiyatlamaları üzerindeki tesirleri, döviz kurundaki gelişmelerin enflasyon üzerindeki tesirleri, kur muhafazalı mevduat eserlerine yönelik gelişmelerin aykırı para ikamesi, döviz piyasalarının derinliği ve istikrarı ve fiyat istikrarı üzerindeki tesirleri tahlil edilmekte ve gerekli siyaset önlemleri oluşturulmaya devam edilmektedir. TCMB, fiyat istikrarı temel maksadı doğrultusunda enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden güçlü göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 amacına ulaşıncaya kadar elindeki tüm araçları liralaşma stratejisi çerçevesinde kararlılıkla kullanmaya devam edecektir.”
Özette, fiyatlar genel seviyesinde sağlanacak istikrarın, makroekonomik ve finansal istikrarı da olumlu etkileyeceğine işaret edilerek, böylece, yatırım, üretim ve istihdam artışının sağlıklı ve sürdürülebilir bir biçimde devamı için uygun yer oluşacağı lisana getirildi.
Kurul’un fiyat istikrarının sağlanması için, güçlü bir siyaset uyumuyla tüm paydaşları içeren bütüncül bir makro siyaset bileşimi oluşturulmasını desteklediği söz edilen özette, kararların şeffaf, öngörülebilir ve data odaklı bir çerçevede alınmaya devam edileceği vurgulandı.