Dava konusu olayda, bir yükseköğretim kurumunun Meslek Yüksekokulunda ilan edilen öğretim vazifelisi takımında adayların “Çocuk Gelişimi yahut İşitme Engelli Eğitimi Lisans Mezunu olmak ve ilgilinin alanında en az iki yıl deneyimli olması” kuralı aranmıştır. İlan edilen bu takıma deneyimini lisans eğitiminde staj, stajer öğrenci ve istekli stajer statüsünde çalışan bir adayın ataması yapılmıştır.
Daha sonra bu kişinin atamasının istenilen deneyim müddetini taşımadığı gerekçesiyle başlatılan inceleme kapsamında ataması yok sayılarak takımıyla ilişiği kesilmiştir.
İlk derece ve bölge yönetim mahkemesi üniversite tarafından yapılan atamanın mevzuata ters olduğu gerekçesiyle yapılan ilişik kesme sürecinin hukuka uygun olduğuna karar vermiştir.
Diğer taraftan, atama süreçlerinde sorumlu olan şahıslar hakkında başlatılan ceza yargılamasında bireylerin beraatine karar verildiğinden, yapılan sürecin hukuka uygun olduğu ileri sürülerek Danıştay’a temyiz edilmiştir.
Danıştay Sekizinci Dairesi ise, öğretim vazifelisi alımlarında alanında en az 2 yıl deneyimli olma kaidesinin lisans mezunu olduktan sonra sağlanması gerektiğinin kuşkusuz olduğu, lisans eğitimi öncesinde yapılan çalışmalar ile öğrencilik eğitiminin uygulama kısmından oluşan stajerlik eğitiminin mesleksel çalışma olarak değerlendirilip, yönetmelikte belirtilen deneyimden sayılmayacağından yapılan atamada açık yanılgıya düşüldüğünü tabir etmiştir.
Bununla birlikte, ceza mahkemelerinde yanlışlı atamadan sorumlu şahısların vazifesi berbata kullanma kabahatini işleyip işlemediği tarafından ceza yargılaması yapıldığı, idari sürecin kontrolünün idari yargı yerlerince yapılacağı, münasebetiyle ceza mahkemesince süreci tesis eden kamu vazifelileri hakkında verilen beraat kararının direkt idari sürecin hukuka uygun olarak tesis edildiği sonucunu doğurmayacağından davacının temyiz savunmasına prestij edilmediği de belirtilmiştir.
T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Temel No : 2018/4494
Karar No : 2022/1789
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : .
VEKİLİ : Av. .
KARŞI TARAF (DAVALI) : . Üniversitesi – .
VEKİLİ : Av. .
İSTEMİN KONUSU : . Bölge Yönetim Mahkemesi . İdari Dava Dairesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: …. Üniversitesi, ….. Meslek Yüksekokulu’nda öğretim vazifelisi olarak vazife yapan davacı tarafından, atamasının 21/01/2011 tarihinden itibaren “yok hükmünde” sayılarak takımının boşaltılmasına ait . tarih ve . sayılı davalı yönetim sürecinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: . Yönetim Mahkemesinin . tarih ve E:., K:. sayılı kararda; 21/06/2010 tarihinde .. Üniversitesi Eğitim Fakültesi’nden mezun olan davacının, mezuniyet tarihinden çok kısa bir müddet sonra 19 Mayıs Üniversitesi Rektörlüğü tarafından .. Meslek Yüksekokulu bünyesine alınacak öğretim takımına başvurduğu, “ilgilinin alanında en az 2 yıl deneyimli olması” kuralıyla alakalı olarak sunduğu dokümanlarda belirtilen mühletlerin büyük kısmının lisans eğitimi sırasında gerçekleştirdiği faaliyetlere ait olduğu, kaldı ki, bu haliyle bile toplam iş deneyimi 20 ayla sonlu kalan davacının, üstte aktarılan mevzuat kararları uyarınca öğretim vazifelisi sıfatını kazanmasının mümkün olmadığı göz önüne alındığında, 21/01/2011 tarihinden atama süreci “yok hükmünde” sayılarak; takımının boşaltılmasına ait . tarih ve . sayılı dava konusu süreçte hukuka terslik bulunmadığı sonucuna varılarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Yönetim Mahkemesi kararının özeti: . Bölge Yönetim Mahkemesi . İdari Dava Dairesince; istinaf müracaatına mevzu Yönetim Mahkemesi kararının hukuka ve yola uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen argümanların kelam konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Yolu Kanunu’nun 45. unsurunun 3. fıkrası uyarınca istinaf müracaatının reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN TEZLERİ : Davacı vekili tarafından, davacının üniversiteye alındığı ve atanmasının yapıldığı periyotta sorumlu olan bireyler hakkında yapılan cürüm duyurusu sonucu başlatılan ceza davasının beraat ile sonuçlandığı ve beraat kararında alım ilanında belirtilen 2 yıllık iş deneyimi koşulunda lisans sonrası yahut öncesi halinde bir ayrım yapılmadığına vurgu yapılarak ilgili bireyler açısından rastgele bir kabahat oluşmadığının belirtildiği, münasebetiyle müvekkilinin hukuka uygun olarak kelam konusu takıma atandığının mahkeme kararıyla ortaya konulduğu, müvekkilinin atanma tarihinde 28 aylık iş tecrübesine sahip olduğu, sonuç olarak kazanılmış hakkının ihlali sonucunu doğran dava konusu süreçte hukuka uygunluk bulunmadığı ileri sürülerek istinaf kararının bozulması istenilmiştir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı yönetim tarafından davacının haksız temyiz isteminin reddi ile adap ve yasaya uygun olarak verilen istinaf kararının onanması gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ .’NUN FİKRİ : Temyiz isteminin reddi ile sonucu itibariyle hukuka uygun bulunan Bölge Yönetim Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Adabı Kanunu’nun 17. unsurunun ikinci fıkrası uyarınca davacının duruşma istemi yerinde görülmeyerek, belgenin tekemmül ettiği anlaşıldığından yürütmenin durdurulması hakkında bir karar verilmeksizin, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten sonra işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY :
… Üniversitesi, …. Meslek Yüksekokulu’nda öğretim vazifelisi olarak vazife yapan davacının, Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Takımlarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi İmtihan İle Giriş İmtihanlarına Ait Tarz ve Asıllar Hakkında Yönetmelik’in 7/4 a-b bentlerinin kararlarına ve Özel Mesleksel Rehabilitasyon Merkezleri Hakkında Yönetmelik’in 8/1 a-b bentlerinin kararlarına muhalif olacak biçimde 21/01/2011 tarihinde öğretim vazifelisi olarak eğitim takımına atandığı ve bu hususta verilen şikayet dilekçesi hakkında Rektörlük makamının süreç yapmadığı konularıyla alakalı olarak başlatılan incelemede; ilgilinin öğretim vazifelisi takımına atanmasına ait sürecin “yok hükmünde” olduğunun kıymetlendirilmesi sonucunda, atamasının 21/01/2011 tarihinden itibaren “yok hükmünde” sayılarak takımının boşaltılmasına karar verilmesi üzerine görülmekte olan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Öğretim görevlileri” başlıklı 31. unsurunda; “Öğretim vazifelileri; üniversitelerde ve bağlı ünitelerinde bu Kanun uyarınca atanmış öğretim üyesi bulunmayan dersler yahut rastgele bir dersin özel bilgi ve uzmanlık isteyen hususlarının eğitim – öğretim ve uygulamaları için, kendi uzmanlık alanlarındaki çalışma ve yapıtları ile tanınmış bireyler, vadeli yahut ders saati fiyatı ile görevlendirilebilirler. Öğretim vazifelileri, ilgili idare şuralarının görüşleri alınarak fakültelerde dekanların, rektörlüğe bağlı kısımlarda bölüm liderlerinin teklifleri üzerine ve rektörün onayı ile öğretim üyesi, öğretim üye yardımcısı ve öğretim vazifelisi takımlarına atanabilirler yahut takım koşulu aranmaksızın ders saati fiyatı yahut kontratlı olarak istihdam edilebilirler. Öğretim üyesi takımlarına öğretim vazifelileri en çok iki yıl mühlet ile atanabilirler; bu müddet sonunda işgal ettikleri takıma başvuran öğretim üyesi bulunmadığı ve vazifelerine devamda fayda görüldüğü takdirde tıpkı metotla tekrar atanabilirler. Atanma müddeti sonunda vazifeleri resen sona erer. Bunların tekrar atanmaları mümkündür. Bu takdirde birinci atama yöntemi uygulanır. Konservatuvarlar ile meslek yüksekokullarına gerektiğinde daima olarak öğretim vazifelisi atanabilir.” kararı yer almaktadır.
Dava konusu süreç tarihinde yürürlükte bulunan 31/08/2008 tarihli ve 26953 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Takımlarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi İmtihan İle Giriş İmtihanlarına Ait Tarz ve Asıllar Hakkında Yönetmelik’in “Özel Şartlar” başlıklı 7. hususunun 3. fıkrasının (b) bendinde yer alan; “Güzel Sanatlar Fakülteleri, Eğitim Fakültelerinin Hoş Sanatlar Eğitimi Kısımları, Konservatuarlar ile ön lisans seviyesinde eğitim yapılan ünitelere başvuracak öğretim vazifelisi adaylarında en az tezli yüksek lisans mezunu olmak yahut lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az iki yıl deneyimli olmak.” kuralı, öğretim vazifelisi takımına müracaat için aranacak özel kaideler ortasında sayılmaktadır.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Danıştay İçtihatları Birleştirme Konseyi’nin 22/12/1973 tarih ve E:1968/8, K:1973/14 sayılı kararı ile, yönetimin yokluk, açık yanılgı, memurun gerçek dışı beyanı ve hilesi hallerinde mühlet aranmaksızın kanunsuz terfi yahut intibaka dayalı ödediği meblağını her vakit geri alabileceği; belirtilen istisnalar dışında kalan yanlışlı ödemelerin geri alınmasının, yanılgılı ödemenin birinci yapıldığı tarihten başlamak üzere idari dava açma müddeti içinde mümkün olduğu, bu mühlet geçtikten sonra geri alınamayacağı karara bağlanmıştır. Anılan karar, her ne kadar yanılgılı terfi ve intibaktan doğan ödemelerin geri alınmasına ait ise de, bu karar ile idari süreçlerin geriye alınmasında uyulması gereken temel prensipler ortaya konulmuş bulunduğundan, anılan kararın tüm yanılgılı süreçlerin idarece geri alınmasında da dikkate alınması gerekmekte olup dava açma müddeti içinde, hukuka alışılmamış tüm süreçlerini geri almaya yetkili olan yönetimin, dava açma müddeti geçtikten sonra lakin, yok kararındaki idari süreçleri ile ilgililerin gerçeğe karşıt beyanı yahut hilesi nedeniyle yahut açıkça yanılgıya düşerek tesis ettiği idari süreçlerini, müddet kaydı aranmaksızın geri alması mümkün bulunmaktadır. Bu tıp süreçlerin ilgililer lehine hak doğurması mümkün bulunmadığı üzere bu nitelikleri itibariyle istikrar oluşturmaları da mümkün değildir. Çünkü kazanılmış hak, objektif bir hukuk kuralının bireylere uygulanmasıyla objektif ve genel türel durumun şahsî bir süreçle özel tüzel duruma dönüşmesidir. Bu nedenle davalı yönetim tarafından metoduna muhalif yapılmış olan sürecin açık yanılgıya dayalı olarak her vakit geri alınabilmesi mümkündür.
Dava konusu olayda, davalı idarece .. Meslek Yüksekokulu’na, “Çocuk Gelişimi yahut İşitme Engelli Eğitimi Lisans Mezunu olmak” ve “ilgilinin alanında en az iki yıl deneyimli olması” kuralıyla öğretim elemanı alınacağının ilan edildiği, davacının ilan edilen bu takıma başvurduğu, müracaat esnasında lisans eğitimi devam ederken 3 farklı özel eğitim ve rehabilitasyon merkezinden ve 1 ilköğretim okulundan aldığı öğretmen ve stajyer/stajyer öğrenci olarak çalıştığını gösteren evrakları davalı yönetime sunduğu, ve sunulan bu evraklardan davacının, ilandaki “alanında iki yıl deneyimli olma” özel kaidesini sağladığı kabul edilerek müracaatının kabul edildiği ve bu biçimde 21/01/2011 tarihinde atamasının yapıldığı, davacının öğretim vazifelisi takımına adapsız bir halde atandığı savlarıyla ilgili olarak inceleme başlatılması üzerine, davacının üniversiteye sunduğu kelam konusu dokümanların incelenerek, iş deneyimi olarak belirttiği çalışmalarının lisans tahsili sırasında stajer, stajer öğrenci ve istekli stajer statüsünde olduğu, meslek tecrübesinin meslek sahibi olmadan kazanılamayacağı, bu haliyle kabul edilse dahi sunduğu evraklardaki çalışma müddetlerinin bile 23 ay ile hudutlu kalması sebebiyle atamasının “alanında iki yıl deneyimli olma” koşulunu sağlamadan yapıldığı kanaatine varılarak atamasının yok kararında olduğuna karar verildiği görülmektedir.
Davacının atamasının yapıldığı tarihte yürürlükte bulunan 31/08/2008 tarihli ve 26953 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Öğretim Üyesi Dışındaki Öğretim Elemanı Takımlarına Yapılacak Atamalarda Uygulanacak Merkezi İmtihan İle Giriş İmtihanlarına Ait Tarz ve Asıllar Hakkında Yönetmeliğin “Özel Şartlar” başlıklı 7. unsurunda ön lisans seviyesinde eğitim yapılan ünitelere başvuracak öğretim vazifelisi adaylarında “en az tezli yüksek lisans mezunu olmak” yahut “lisans mezunu olmak ve belgelendirmek kaydıyla alanında en az iki yıl deneyimli olmak” özel kurallarının yer aldığı ve bu yönetmelik doğrultusunda da ilanda bu kuralların belirtildiği görülmektedir.
Yönetmeliğin ilgili hususu incelendiğinde; önlisans eğitim seviyesinde eğitim yapılan ünitelere yapılacak alımlarda, yüksek lisans mezunu olmayanlar için, lisans mezunu olmakla birlikte alanında en az iki yıl deneyimli olma kaidesinin arandığı görülmektedir. Alanında en az 2 yıl deneyimli olma kuralının lisans mezunu olduktan sonra sağlanması gerektiği tartışmasızdır. Bu kapsamda, lisans eğitimi öncesinde yapılan çalışmalar ile öğrencilik eğitiminin uygulama kısmından oluşan stajerlik eğitiminin mesleksel çalışma olarak değerlendirilip, yönetmelikte belirtilen deneyimden sayılmayacağından, davacının özel koşulu sağlamadan anılan takıma atandığı ve idarece açık yanılgıya düşülerek kelam konusu atamayı yaptığı konusunda tartışma bulunmamaktadır.
Hukuka tersliği sabit, yok kararında olan süreçler; ilgilinin hilesine dayalı süreçler, yönetimin açık yanlışı sonucu yapılan süreçlerdir. Bu süreçlerin ise kazanılmış hak doğurmayacağı ve davalı idarece tespiti yapıldığı takdirde rastgele bir mühlet koşuluna bağlı olmaksızın geriye yanlışsız yürür biçimde her vakit geri alınabileceği tartışmasızdır.
Bu durumda, davacının anılan takıma atanma tarihinde yürürlükte bulunan Yönetmelik kararına muhalif olarak davalı idarece düşülen açık kusur sonucunda atamasının yapıldığı ve hukuka alışılmamış olarak yapılan atamanın sonradan yapılan inceleme sonucunda ortaya çıktığı ve bu biçim açık yanlışa dayalı olarak tesis edilen dava konusu süreçlerin her vakit geri alınabileceği göz önüne alındığında, hukuka tersliği sabit olan atamanın iptaline dair dava konusu süreçte hukuka terslik bulunmamaktadır.
Öte taraftan; davacı tarafından atamasını yapan ilgililer hakkında yapılan cürüm duyurusu sonucu açılan ceza davasında, ilgililerin tamamı hakkında beraat kararı verildiği, bu sebeple atamasının hukuka uygun olduğunun mahkeme kararı ile sabit olduğu ileri sürülmüşse de; ilgili ceza mahkemesi kararında ilgililerin misyonu berbata kullanma kabahatini işleyip işlemediği istikametinden ceza yargılaması yapıldığı, idari sürecin yargısal kontrolünün idari yargı yerlerince yapılacağı, münasebetiyle ceza mahkemesince süreci tesis eden kamu vazifelileri hakkında verilen beraat kararının direkt idari sürecin hukuka uygun olarak tesis edildiği sonucunu doğurmayacağından bu argümana prestij edilmemiştir.
Bu prestijle; İstinaf Mahkemesince verilen ve karar fıkrası prestijiyle hukuka uygun bulunan kararın, üstte aktarılan münasebet ile onanması gerekmektedir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle,
1. Temyiz isteminin reddine,
2. . Bölge Yönetim Mahkemesi . İdari Dava Dairesinin . gün ve E:., K:. sayılı kararını üstte aktarılan MÜNASEBET ile ONANMASINA,
3. Temyiz masraflarının istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Kesin olarak, 17/03/2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi.