Türkiye ile İran ortasında Yüksek Seviyeli İşbirliği Kurulu 7. Toplantısı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi eş başkanlığında, bakanların iştirakiyle Tahran’da yapıldı.
Toplantı sonrası ortak bildiri yayımlandı.
Ortak bildiriye nazaran:
İyi komşuluk bağları vurgusu
Taraflar, ikili bağlarının mevcut durumunun yanısıra, bölgesel ve global gelişmelerin ışığında, ortalarındaki son dört asırdır kardeşlik ve dostluk münasebetlerinin varlığı ve devamı ile bu bağlantıların, karşılıklı hürmet, karşılıklı çıkar ve uygun komşuluk temelinde genişletilmesinin ehemmiyetini vurguladı.
İki ülkenin üst seviye yetkililerinin ekonomik, ticari ve transit geçişlerle ilgili bağlarını daima biçimde geliştirmeye yönelik güçlü siyasi iradelerinin yinelendiği ortaya koyuldu.
Yüksek Seviyeli İşbirliği Kurulu’nun geçmiş toplantılarında alınan kararların uygulanması gereksinimi vurgulandı.
“Terörün her cinsine ve biçimine karşı güçlü siyasi irade…”
İkili ve bölgesel seviyede terörün her çeşidine ve biçimine karşı güçlü siyasi irade ortaya koyuldu.
Çatışmaların barışçı tahlili için bölgesel ve milletlerarası düzeneklerin asli, yadsınamaz kıymetini ve daha adil bir milletlerarası sistemin kurulmasını teminen adaletli, tam kapsayıcı ve insani yaklaşımların gerekliliği vurgulandı.
Siyasi, ekonomik, kültürel, bilimsel ve güvenlik işbirliğinin yanısıra, iki ülke ortasında daima üst seviye heyet teatileri ziyaretleri yoluyla, ikili alakaların daha da güçlendirilmesi tarafındaki emeller bir sefer daha tekrarlandı.
Ekonomik işbirliği için yeni imkanlar
Taraflar, mevcut düzeneklerden tam manasıyla yararlanmak ve Karma Ekonomik Kurul, Tercihli Ticaret Mutabakatı (PTA), ulaştırma, bankacılık, gümrük, sıhhat ve tarım alanlarında ortak işbirliği komiteleri dahil yürürlükte bulunan Muahedeleri ve düzenlemeleri tam olarak uygulamak suretiyle, ikili ticaret hacmini artırma ve ekonomik işbirliği için yeni imkanlar yaratma konusundaki taahhütlerini vurguladı.
Yatırımlara yönelik inançlı ve cazip bir ortam yaratmak dahil, iki ülkenin özel bölümlerine garanti ve teşvik sağlamanın ehemmiyeti yinelendi.
Bölgesel karayolları ve demiryolları transit ve ulaştırma koridorlarında altyapıya ortak yatırım yapılması istikametinde özel dalları teşvik konusunda irade ortaya koyuldu.
Güç alanında ikili işbirliğinin güçlendirilmesi ve genişletilmesi vurgulandı.
Etrafın korunması ve su kaynakları idaresi alanlarında ortak işbirliğini güçlendirmek ve genişletmek emeliyle, ikili istişarelerin sürdürülmesi ve ortak çalışma kümelerinin kurulması vurgulandı.
Konsolosluk işlerinde işbirliğini genişletmeye yönelik uğraşların artırılması ve konsolosluk istişarelerinin sistemli olarak yapılması muhtaçlığı konusundaki ortak çıkarlar vurgulandı.
Türkiye Büyük Millet Meclisi ile İran İslam Cumhuriyeti İslami Şüra Meclisi ortasında halihazırda mevcut parlamenter diplomasinin ve bunun parlamenter işbirliği yoluyla genişlemesinin üzerinde duruldu.
Uyuşmazlıklar için siyasi diyalog vurgusu
Memleketler arası siyasi uyuşmazlıkların tek taraflı yaptırımlarla değil, sırf manalı siyasi diyalogla ele alınabileceği belirtildi.
Memleketler arası hukuk çerçevesinde, çatışmaların barışçı tahliline ve bölgesel ve global sorunlar karşısında güç kullanılmamasına ait ortak çıkarları tabir edildi.
Ukrayna’daki savaşın olumsuz sonuçları hakkındaki tasalar söz edildi. Müzakereler sonucunda elde edilebilecek bir tahlilin gerekliliği ve aciliyeti ortaya konuldu. Ortaya çıkan global besin krizi dahil, lakin bununla hudutlu olmamak üzere, krizin insani yansımalarının ele alınmasına yönelik ortak gayretlerin ehemmiyeti vurgulandı.
Fark gözetmeksizin bütün terör örgütleriyle mücadele
Her iki taraf da tüm biçimleri ve tezahürleriyle terörizmi kınadı. Fark gözetmeksizin bütün terör örgütleriyle uğraş muhtaçlığına dikkati çekti.
Ortak hudutlar boyunca terör örgütlerinin ve organize kabahat şebekelerinin varlığını ve faaliyetlerini önlemek için karşılıklı olarak kararlaştırılacak mevcut ve daha fazla ikili düzeneklerden tam olarak yararlanılmasına dair kararlılık lisana getirildi.
Göçün temel nedenlerinin tespit edilmesi konusunda işbirliğinin kıymeti vurgulandı. Sistemsiz göç hareketleriyle baş edebilmek maksadıyla hudut idaresinin geliştirilmesinin ve bu bağlamda iki ülkenin ilgili kurumları ortasında, 14 Mart 1937 tarihli Türkiye-İran hudut mutabakatı çerçevesinde eşgüdümün artırılmasının ehemmiyeti ve Mültecilerin Statüsüne ait 1951 Kontratı ve 1967 Protokolü’nün kararlarının altı çizildi.
Suriye
Suriye’nin toprak bütünlüğüne, siyasi birliğine ve ulusal egemenliğine olan bağlılık vurgulanırken, Suriye halkının acılarını hafifletmenin tek yolunun siyasi bir tahlilden geçtiği ve Astana mutabakatlarının uygulanmasının değeri bildirildi.
Yemen
Yemen’de devam etmekte olan siyasi ve insani krizin ivedilikle sona erdirilmesi gerektiğinin altı çizildi. Milletlerarası toplumu Yemen halkına, bilhassa de çocuklara besin ve öbür temel muhtaçlıkları sağlamak için birlikte çalışmaya çağrıldı. Tarafların vardığı ateşkes memnuniyetle karşılandı ve çatışmayı çözmek için bunun kalıcı bir ateşkesi ve siyasi bir süreci beraberinde getirmesinin umulduğu söz edildi. BM Genel Sekreterinin özel temsilcisinin bu istikametteki eforları desteklendi.
Afganistan
Afganistan’da, bütün siyasi ve etnik kümeleri temsil edecek, etnik ve mezhepsel ayrım olmaksızın tüm Afgan vatandaşlarının güvenliğini sağlayacak, tüm biçimleriyle ve tezahürleriyle terörizmle aktif uğraş edecek kapsayıcı bir hükümet kurulmasının gerekliliği yinelendi. Sürdürülebilir toplumsal ve ekonomik kalkınma için gerekli olan, bayanların hayatın her alanına tam, eşit ve manalı iştiraklerinin ve dahil edilmelerinin ehemmiyeti vurgulandı.
Irak
Irak’ın toprak bütünlüğünün korunmasını vurgulandı. Ülkedeki siyasi sürece ve kapsayıcı ve işleyen yeni bir hükümet kurulmasına yönelik dayanaklar lisana getirildi. Terörle gayret ve ülkenin tekrar inşasına yönelik uğraşlarında Irak hükümetine dayanak söz edildi. Bölgede kalıcı istikrarın sağlanması için iktisat ve ticaret alanlarında bölgesel işbirliğinin genişletilmesinin değeri belirtildi. Ayrıyeten, Irak topraklarının, teröristlerin komşu ülkelere yönelik akınlar düzenleme gayesiyle kullanmalarına müsaade verilmemesinin değerinin altı çizildi.
Kudüs-ü Şerif’in kutsallığının korunmasının kıymeti vurgulandı
İslam dünyasının en temel sıkıntısı olan Filistin ve Kudüs’ün her vakit ilgi ve dikkatleri dahilinde olduğu vurgulandı. Her iki ülke, Filistin sıkıntısının vazgeçilmez haklarını gerçekleştirme eforlarına ve aksiyonlarına prensipli biçimde dayanak sağlama kelamı verdi. Yasadışı yerleşim hareketleri de dahil olmak üzere, tüm tek taraflı siyasetlere bir son verilmesinin ve Kudüs-ü Şerif’in kutsallığının korunmasının kıymeti vurgulandı.
Güney Kafkasya’da çok taraflı işbirliğinin geliştirilmesi için 3+3 Bölgesel Müracaat Platformu’nun değeri ve toplantıların düzenlenmesinin gerekliliğinin altı çizildi.
Birleşmiş Milletler, İslam İşbirliği Teşkilatı, EİT ve D-8 üzere her iki ülkenin de üyesi olduğu memleketler arası kuruluşlarda işbirliğinin kıymeti vurgulandı.