Davacı tarafından davanın 14 01 2013 tarihinde açıldığı o tarihte 350 00 TL’nin kendisi için Esenyurt Ucuz Escort yüksek bir meblağ olduğu davalı yönetimin devletin bir kurumu olduğu mahkemelere yatırılan harç dışında ayrıyeten döner sermaye işletmesi için para alınmasının hukuka ters olduğu Kadastro Müdürlüğünden direkt bir hizmet talep Esenyurt Yabancı Escort etmediği mahkemenin bir hizmet talep ettiği dava konusu sürecin yargının bağımsızlığı ve yargı kararlarının bağlayıcılığına muhalif bir durum teşkil ettiği toplumsal devlet unsuruna alışılmamış olduğu lakin kanunlarla belirlenmiş olan harç Esenyurt Anal Escort ve gibisi masrafların tahsil edilebileceği ileri sürülmüştür
08 11 2019 tarih ve 2019 13 sayılı Genelge ile eski düzenleme kaldırılmasına karşın asliye ve sulh hukuk mahkemelerinde görülen davalarda tapudan teknik Esenyurt Masöz Escort evrak örneklerinin verilmesinde ek fiyat alınması düzenlemesi korunmuştur
Danıştay Onuncu Dairesi düzenlemenin türel olduğu münasebeti ile davayı reddetmiştir
İDDK ise bu kararı aşağıdaki münasebet ile bozmuştur
Asliye ve Sulh Hukuk Esenyurt Otele Gelen Escort Mahkemelerinde görülen ve yargılama sarfiyatları taraflarca karşılanan davalarda bu mahkemelerin talep ettikleri bilgi ve evrakların döner sermaye fiyatı karşılığında verileceğine ait dava konusu düzenlemenin döner sermaye gelirlerine ait bir düzenleme olduğu ve bu alanın da direkt genelgeyle düzenlenebilecek bir alan olmadığı sonucuna varılmıştır
T C
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ ŞURASI
TEMEL NO 2021 2034
KARAR NO 2022 681
TEMYİZ EDEN DAVACI
VEKİLİ Av
KARŞI TARAF DAVALI Genel Müdürlüğü
VEKİLİ Huk Müş Av
İSTEMİN KONUSU
Danıştay Onuncu Dairesinin 24 12 2020 tarih ve E 2019 11321 K 2020 6915 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir
YARGILAMA SÜRECİ
Dava konusu istem
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün tarih ve sayılı Genelgesi’nin 34 hususunun 10 fıkrasının iptali istenilmiştir
Daire kararının özeti
Danıştay Onuncu Dairesinin 24 12 2020 tarih ve E 2019 11321 K 2020 6915 sayılı kararıyla
Dava konusu olayda iptali istenilen hususun 08 11 2019 Daire kararında sehven 18 11 2019 yazıldığı anlaşılmıştır tarih ve 2019 13 sayılı Genelge’nin 54 Daire kararında sehven 55 yazıldığı anlaşılmıştır hususu yeterince yürürlükten kaldırıldığı lakin anılan Genelge’nin 47 unsurunun 13 fıkrasında motamot korunduğunun görüldüğü
Mevzuatın incelenmesinden dava konusu Genelge’nin üst norm olan 3045 sayılı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Misyonları Hakkındaki Kanun’un 26 ve 28 unsuru Tapu Planları Tüzüğü ile Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği’nin 4 hususunun a fıkrası destek alınmak suretiyle hazırlandığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği’nin desteğinin 6083 sayılı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Misyonları Hakkında Kanun olduğu bu Kanun 703 sayılı KHK ile yürürlükten kaldırılmış ise de 15 07 2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı İlgili Bağlı Kurum ve Kuruluşlar İle Öteki Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 487 hususuyla birebir kararların yine yürürlüğe girdiğinin anlaşıldığı
Normlar hiyerarşisinde anayasa kanun ve yönetmeliklerden sonra gelen genelgelerin bir yasa yahut yönetmelik kararına dayalı olarak hazırlandığı kanun ve yönetmelikteki kararlara açıklık getirilmesi suretiyle kanun ve yönetmelik kararlarının uygulamaya geçirilmesinin amaçlandığı üstte yer alan normun alttaki norma oranla daha genel ve soyut sözler taşıdığı bir alt normun ise daha özel ve somut tabirlerle bir üst normla ne amaçlamak istediğini somut olarak ortaya koyduğu bunun doğal sonucu olarak da alttaki normun üstteki norma karşıt kararlar içermemesi gerektiğinin temel hukuk kurallarından olduğu
Bu prestijle davaya mevzu Genelge’nin desteği Kanun’ların hala yürürlükte olduğu ve Anayasa’ya tersliği konusunda alınmış bir karar bulunmadığı üzere bahsi geçen Yönetmeliklerin de yargı kararıyla ortaya konulmuş bir karşıtlığının bulunmadığı bunun yanında asliye ve sulh hukuk mahkemelerinde görülen davalar istikametinden masraf alınmayacağına ait mevzuatla getirilmiş bir muafiyet de olmadığı konuları birlikte dikkate alındığında asliye ve sulh hukuk mahkemelerinde görülen ve yargılama sarfiyatları davanın taraflarınca karşılanan davalarda mahkemelerin talep ettikleri ve mevzuatı gereği döner sermaye fiyatına tabi olan bilgi ve evrakların lakin ilgilisi tarafından döner sermaye fiyatı ödenmesi şartı ile gönderilebileceği düzenlemesinde hukuka karşıtlık bulunmadığının anlaşıldığı
Öte yandan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca dava konusu üzere döner sermaye masraflarının yargılama sarfiyatları kapsamında değerlendirileceği ve aleyhine karar verilen taraftan alınacağında kuşku bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir
TEMYİZ EDENİN SAVLARI
Davacı tarafından davanın 14 01 2013 tarihinde açıldığı o tarihte 350 00 TL’nin kendisi için yüksek bir meblağ olduğu davalı yönetimin devletin bir kurumu olduğu mahkemelere yatırılan harç dışında ayrıyeten döner sermaye işletmesi için para alınmasının hukuka alışılmamış olduğu Kadastro Müdürlüğünden direkt bir hizmet talep etmediği mahkemenin bir hizmet talep ettiği dava konusu sürecin yargının bağımsızlığı ve yargı kararlarının bağlayıcılığına ters bir durum teşkil ettiği toplumsal devlet prensibine karşıt olduğu fakat kanunlarla belirlenmiş olan harç ve gibisi masrafların tahsil edilebileceği ileri sürülmektedir
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI
Davalı yönetim tarafından dava konusu Genelge’nin 08 11 2019 tarih ve 2019 13 sayılı Genelge’nin 54 unsuru ile yürürlükten kaldırıldığı anılan Genelge’de de birebir düzenlemenin bulunduğu teknik evrak örneklerinin verilmesinde döner sermaye fiyatı tahsil edileceğinin 2013 yılı fiyat tarifesinde karar altına alındığı Bakanlar Heyeti kararı olmadan fiyatsız yahut indirimli tarife uygulamasının mümkün olmadığı asliye ve sulh hukuk mahkemelerinde görülen davaların tüm masraflarının davanın taraflarınca karşılandığı döner sermaye fiyatının yargılama sarfiyatı mahiyetinde olduğu Danıştay Onuncu Dairesince verilen kararın metot ve hukuka uygun bulunduğu ve temyiz dilekçesinde öne sürülen nedenlerin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı belirtilerek temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ KANISI
Temyiz isteminin kabulü ile Daire kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir
TÜRK MİLLETİ İSMİNE
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve belgedeki dokümanlar incelendikten sonra gereği görüşüldü
İNCELEME VE MÜNASEBET
MADDİ OLAY
Davacı tarafından açılan ve Asliye Hukuk Mahkemesinin E sayılı evrakında bakılan el atmanın önlenmesi ve işgal tazminatı bahisli davada anılan Mahkemece orta kararı ile Ardahan Valiliği Kadastro Müdürlüğünden taşınmazların krokilerinin gönderilmesi istenilmiş Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü tarafından gönderilen yanıtı yazıda kurumun döner sermaye hesabına 350 00 TL yatırılması halinde istenilen krokilerin gönderileceğinin bildirilmesi üzerine istenilen para davacı tarafından kurumun hesabına yatırılmış ve ardından kelam konusu döner sermeye fiyatının istenilmesinin desteği olan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün 16 03 2010 tarih ve 2010 4 sayılı Genelgesi’nin 34 unsurunun 10 fıkrasının iptali istemiyle temyizen incelenen dava açılmıştır
İLGİLİ MEVZUAT
10 12 2010 tarih ve 27781 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6083 sayılı Kanun’un 10 hususuyla yürürlükten kaldırılan 3045 sayılı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuruluşu ve Vazifeleri Hakkında Kanun Kararında Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun’un 1 hususunda bu Kanunun maksadının taşınmaz mallara ilişkin akitlerle her türlü tescil kadastro tapulama işlerini mevzuatına nazaran yapmak tapu sicillerini kadastral ve topoğrafik haritaları düzenlemek uygulamak ve yenilemek için Başbakanlığa bağlı genel bütçe içinde farklı bütçeli Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğünün kurulmasına teşkilat ve vazifelerine dair asılları düzenlemek olduğu 26 hususunda Genel Müdürlüğün ana hizmet ve misyonlarıyla ilgili mevzularda başka kuruluşların uyacakları temelleri yürürlükteki mevzuata uygun olarak belirlemekle kaynak israfını önleyecek ve uyumu sağlayacak önlemleri almakla vazifeli ve yetkili olduğu 28 hususunda Genel Müdürlüğün kanunla yerine getirmekle yükümlü oldukları hizmetleri tüzük yönetmelik bildiri genelge ve öbür idari metinleri düzenlemekle vazifeli ve yetkili olduğu kararlarına yer verilmiştir
6083 sayılı dava konusu düzenlemenin tesis edildiği tarihteki adıyla Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Misyonları Hakkında Kanun’un yine dava konusu düzenlemenin tesis edildiği tarihte yürürlükte olan haliyle Döner sermaye işletmesi başlıklı 8 hususunda 1 Genel Müdürlük ürettiği her türlü tapu kadastro harita ve arşiv bilgi ve evrakları ile sunduğu hizmetlerden gelir elde etmek üzere merkez yahut bölge müdürlükleri bünyesinde döner sermaye işletmeleri kurar 5 Döner sermaye işletmelerinin idaresi faaliyet alanları işleyişi sermaye kaynakları her türlü idari ve mali süreçleri ile gelirlerine ait tarz ve temeller Maliye Bakanlığının da görüşü alınarak çıkartılacak yönetmelikle belirlenir kararına yer verilmiş 22 11 2013 tarih ve 28829 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesinin 27 09 2012 tarih ve E 2011 16 K 2012 129 sayılı kararı ile anılan hususun 5 fıkrasında yer alan ile gelirleri ibaresinin döner sermaye gelirlerinin ölçü ve oranının kanunla düzenlenmesi gerektiğinden Anayasa’nın 2 7 ve 73 hususlarına muhalif olduğu gerekçesiyle iptaline iptal kararının kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir
Anayasa Mahkemesinin anılan iptal kararına istinaden 12 06 2014 tarih ve 29028 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6544 sayılı Kanun’un 1 unsuruyla 6083 sayılı Kanun’a III sayılı tarife cetveli eklenerek bu Kanun’un 8 unsurunun 1 fıkrası uyarınca elde edilecek gelirler anılan tarifede gösterilmiştir
Daha sonra 6083 sayılı Kanun’un içerisinde döner sermaye işletmesine ait 8 hususunun ve III sayılı tarife cetvelinin de yer aldığı kimi düzenlemeleri 09 07 2018 tarih ve 30473 3 Mükerrer sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı KHK ile yürürlükten kaldırılmış 15 07 2018 tarih ve 30479 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 4 sayılı Bakanlıklara Bağlı İlgili Bağlı Kurum ve Kuruluşlar İle Başka Kurum ve Kuruluşların Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin Döner sermaye işletmesi başlıklı 487 unsurunda anılan karar ve tarife cetveli yine yürürlüğe girmiştir
Öte yandan 6083 sayılı Kanun’un 8 hususuna dayanılarak hazırlanan 28 01 2012 tarih ve 28187 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği’nin Faaliyet alanları başlıklı 4 hususunda İşletme Müdürlüğünün faaliyet alanları şunlardır a Sipariş almak sureti ile her türlü harita kadastro değişiklik süreçleri ve bunlarla ilgili teknik hizmet üretmek uygulamak idari süreçleri yapmak yahut bunların üretim hizmetine katılmak b Genel Müdürlükçe üretilmiş olan her türlü tapu kadastro harita ve hava fotoğrafı arşiv bilgi ve evrakları ile gibisi hizmetleri sunmak kararı Gelirler başlıklı 6 unsurunda 1 İşletme Müdürlüğünün gelirleri şunlardır a Genel Müdürlükçe üretilmiş olan her türlü tapu kadastro harita ve hava fotoğrafı arşiv bilgi ve dokümanları ile sunduğu öbür hizmetlerden elde edilen gelirler kararı yer almıştır
Dava konusu Genelge’nin Amaç ve kapsam başlıklı 1 hususunda Kadastro Müdürlükleri tarafından tescile tabi olmayan plan örneği aplikasyon yer gösterme süreçleri ile tescile tabi olan cins değişikliği irtifak hakkı tesisi ve birleştirme süreçlerine yönelik talebe bağlı hizmetlerin üretimi denetimi izlenmesi güncellenmesi ilgililerine sunulmasında ve lisanslı ofisler tarafından tescile tabi olmayan aplikasyon yer gösterme süreçlerinin imal ve denetimi ile tescile tabi olan cins değişikliği irtifak hakkı tesisi ve birleştirme süreçlerine yönelik talebe bağlı hizmetlerin üretiminde uyulacak adap ve asılları belirlemek ve uygulamada birlik sağlamak maksadıyla hazırlanmıştır kararı Dayanak başlıklı 2 unsurunda Bu genelge 3045 sayılı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Misyonları Hakkındaki Kanunun 26 ve 28 inci hususu Tapu Planları Tüzüğü ile Döner Sermaye İşletmesi Yönetmeliği’nin 4 üncü unsurunun a fıkrası asıllarına dayanılarak hazırlanmıştır kararı Taleplerin karşılanması başlıklı 34 hususunda 10 Asliye ve Sulh Hukuk Mahkemelerinde görülen ve yargılama masrafları taraflarca karşılanan davalarda bu mahkemelerin talep ettikleri bilgi ve dokümanlar döner sermaye fiyatı karşılığında verilir 11 Kadastro Mahkemelerinin bilgi ve doküman taleplerinden döner sermaye fiyatı alınmaz kararı yer almıştır
Dava konusu Genelge’yi yürürlükten kaldıran 2019 13 sayılı Talebe Bağlı Süreçler İle Tescile Mevzu Harita ve Planların İmali ve Denetimi Genelgesi’nde iptali istenilen düzenleme motamot korunmuştur
HUKUKSAL KIYMETLENDİRME
Bilindiği üzere normlar hiyerarşisi olarak bilinen temel hukuk unsuruna nazaran normların ortasında altlık ve üstlük münasebetinin kelam konusu olduğu ve her normun geçerliliğini bir üst hukuk normundan almaktadır Diğer bir anlatımla normlar hiyerarşisinin her türlü normun hiyerarşik olarak bir sıra dahilinde sıralanması ve birbirine bağlı olması manasına geldiği bunun doğal sonucu olarak hiyerarşik sıralamada daha altta yer alan normun kendisinden üstte bulunan norma ters kararlar içeremeyeceği bir öteki deyişle alt norm niteliğindeki düzenleyici süreçlerin bir hakkın kullanımını üst normda öngörülmeyen bir halde daraltamayacağı yahut kısıtlayamayacağı hasebiyle düzenleyici bir sürecin kendinden evvel gelen kanun ve yönetmelik kararlarına ters düzenlemeler getiremeyeceği kabul edilmektedir
Bildirim genelge ve yönerge üzere düzenleyici süreçler ise bir yönetmeliğin kanunun yahut Bakanlar Konseyi Kararının Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin uygulanmasını göstermek hedefiyle ve onlara ters kararlar içermemek koşuluyla yönetmeliklerde kanunlarda yahut Bakanlar Heyeti Kararlarında Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde gösterilen yordam ve metotları açıklayıcı kararlar taşıyan yeni bir usul ve adap getirmeyen desteği olan mevzuatta yer alan kararları dışında yeni bir düzenleme içermeyen genel düzenleyici süreçlerdir
6083 sayılı Kanun’un ortalarında döner sermaye işletmelerinin gelirlerinin de yer aldığı yönetmelikle belirlenecek konuları düzenleyen 8 hususunun 5 fıkrasındaki ile gelirleri ibaresinin döner sermaye gelirlerinin oran ve ölçüsünün kanunla düzenlenmesi gerektiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesince iptal edilmesi üzerine anılan Kanun’a eklenen tarife cetveliyle hangi süreçlerden ne oranda döner sermaye fiyatı alınacağının belirlendiği daha sonra 703 sayılı KHK ile kelam konusu husus ve tarife cetvelinin yürürlükten kaldırıldığı ve bunların 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’ne motamot aktarıldığı görülmüştür
Buna nazaran Asliye ve Sulh Hukuk Mahkemelerinde görülen ve yargılama sarfiyatları taraflarca karşılanan davalarda bu mahkemelerin talep ettikleri bilgi ve evrakların döner sermaye fiyatı karşılığında verileceğine ait dava konusu düzenlemenin döner sermaye gelirlerine ait bir düzenleme olduğu ve bu alanın da direkt genelgeyle düzenlenebilecek bir alan olmadığı sonucuna varılmıştır
Bu prestijle davanın reddi yolundaki Daire kararında hukuksal isabet bulunmamaktadır
KARAR SONUCU
Açıklanan nedenlerle
1 Davacının temyiz isteminin kabulüne
2 Davanın üstte özetlenen münasebetle reddine ait Danıştay Onuncu Dairesinin temyize mevzu 24 12 2020 tarih ve E 2019 11321 K 2020 6915 sayılı kararının BOZULMASINA
3 Tekrar bir karar verilmek üzere evrakın anılan Daireye gönderilmesine
4 Kesin olarak 28 02 2022 tarihinde oybirliği ile karar verildi