Galata’daki Cenevizlilerin idarecisi olan Montani de Marinis‘in sarayı olarak 1314 yılında inşa edilen Podesta Sarayı, 1315 yılında yanınca, 1316 yılında tekrar inşa edildi. Eski binayı kısmen kullanarak tekrar inşa edilen bu binanın ön cephesi 19’uncu yüzyılda imar faaliyetleri nedeniyle 5 metre kadar kesildi. Eski ve görkemli cephesini kaybeden sarayı, 15 yıl evvel Beyoğlu Güzelleştirme ve Muhafaza Derneği Lideri Nizam Hışım satın aldı. 14 ve 19’uncu yüzyılın mimarisini bir ortada bulunduran, İstanbul’un kıymetli yapılarından olan bu sarayın kesimleri da vakitle hırsızların maksadı haline geldi. Nizam Hışım, Ceneviz arması da çalınan sarayı 7 milyon dolara satma kararı aldı. 220 metrekare taban oturumu olan 4 katlı saray, yeni alıcısını bekliyor.
‘Kültür sanat merkezi yapılsın’
15 yıl evvel binayı satın alan Beyoğlu Güzelleştirme ve Müdafaa Derneği Lideri Nizam Hışım, Podesta Sarayı’nın yalnızca İstanbul’un değil, dünyanın nadir olan iki binasından biri olduğunu vurguladı. Hışım, “Maalesef bizdeki korumacılık anlayışı yüzünden satıyorum. 10 yıldır biz mahkemeliktik ve bu nedenle bıktım. Onun için satıyorum. Fiyatı 7 milyon dolar. Satmayı pek istemiyorum. Beyoğlu’nda bu tıp binaların alınıp, kültür sanat merkezi yapılması, müze yapılması, atölye yapılması, Beyoğlu’nun gelişimine çok büyük katkı sağlayacaktır” dedi.
‘Yapının bedelini bilen bir alıcı olması lazım’
7 milyon dolardan satışa çıkarılan Podesta Sarayı’nın yeni alıcısının kıymet bilmesi gerektiğini belirten Hışım, “Yeni alıcısı biraz bu binanın gerçek pahasını bilen bir alıcı olması lazım. Kültüre, sanata, tarihe ilgisi olması lazım. İstanbul’u sevmesi lazım. Bu bir dünya mirası. Kamuda İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Turizm Bakanlığı bu işe bir el atıp bunu ülkemize kazandırmasını dilerim” dedi.
Görkemli cephesi kayboldu
Mimar Sinan Hoş Sanatlar Üniversitesi, Sanat Tarihi Kısmı Öğretim Vazifelisi Hayri Fehmi Yılmaz Podesta Sarayı ile ilgili, “Bu yapı İstanbul’da sivil mimarinin, konut mimarisinin, saray mimarisinin değerli örneklerinden biri. 13’üncü yüzyıldan itibaren Galata bir Cenova kolonisine dönüştü ve o kolonide yöneticisinin sarayı, Podesta’nın Sarayı olarak anıldı. 13’üncü yüzyılın sonlarında bir saray inşa edildi ancak 1315’te bu sarayın yandığını biliyoruz. 1316’da da yenilendi. Muhtemelen eski binayı kısmen kullanarak bu yeni binayı inşa ettiler. Osmanlı Devri’nde de Cenevizlilerin, cemaat topluluğunun işlerinin yönetim edildiği bir merkez olarak kullanıldı. Sonra bu kagir yapı bir hana dönüştü. Osmanlı Devleti 19’uncu yüzyılda imar faaliyetleri süratle gelişince, kentte daha geniş caddeler yapmaya çalışırken, Galata da imar faaliyetlerinden birine biraz kurban gitti. Cephesi 5 metre kadar kesildi. Bu eski görkemli cephesini maalesef kaybetti ancak yeniden de kentimiz için çok önemlidir” formunda konuştu.
Arka kısmı 14’üncü yüzyıl, ön cephesi 19’uncu yüzyıl
Yılmaz, “Bugünkü yapının asıl kısmı, gerideki kısmı 14’üncü yüzyıla aittir. Ön cephesi ise 19’uncu yüzyıldır ve 1870’lerde inşa edilmiştir. Tekrar de İstanbul mimarisi için çok değerli. Yarısı Osmanlı yarısı Bizans Bölümü’nde inşa edilmiş bir hatıra olarak Türkiye ile İtalya’yı birbirine bağlayan çok özel bir yapıdır. Bir han olduğu için özel mülk fakat gönül ister ki İstanbul için, Galata için bir müzeye dönüşse çok keyifli bir şey olurdu” dedi.
Yılmaz, “Galata-Beyoğlu yerleşiminin tarihini anlatan fevkalade bir hatıra. Bugünkü cephe de 19’uncu yüzyıldır ve o da korunması gereken bir kültür varlığı. Sonuçta herhalde restore edilirse kentimize her ihtimalle fevkalade bir armağan olacaktır” sözlerini kullandı.
