Bor üretiminde tarihi tepeyi yakalayan Türkiye, az toprak elementlerinde ihtilal üzere bir adım atmaya hazırlanıyor. İleri teknoloji eserlerde vazgeçilmez olan az toprak elementlerini işleyecek birinci tesis, üretim için gün sayıyor. Seneye Eskişehir’de üretime başlayacak tesiste pek çok alanda kullanılan ender toprak elementleri işlenecek. Elektrikli araba başta olmak üzere bataryalar, az elementler, güç depolama sistemlerinden, uydu haberleşmesine kadar pek çok kıymetli alanlarda kullanılacak. Bu tesiste yıllık 570 bin ton cevher işlenecek.
KATMA KIYMETLİ UÇ ESER İHRACI YAPILACAK
Türkiye, Ar-Ge faaliyetleri ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak katma bedelli ara-uç eser üreterek ihracat gerçekleştiren ve dışa bağımlılığı azaltan bir ülke olma amacı doğrultusunda çalışmalara devam ediyor. Türkiye’de bulunan madenler katma kıymetli uç eser olarak ihraç edilecek. Bu kapsamda ileri teknoloji eserlerinin üretilmesindeki temel bileşen olan ender toprak elementlerinin üretimi yapılacak.
İŞLEME TESİSİ ESKİŞEHİR’DE
Rezerv ölçüsü açısından Çin’deki 800 milyon tonluk rezerve sahip cevher alanından sonra dünyanın en büyük ikinci rezerv alanı olan Eskişehir Beylikova alanında üretim tesisi kurulacak. Önümüzdeki yıl faaliyete başlayacak olan tesiste, az toprak elementleri işlenecek. Birinci etapta bin 200 ton cevherin işleneceği tesisle birlikte yıllık 570 bin ton cevher işleyerek, 10 bin ton ender toprak oksitleri, 72 bin ton barit, 70 bin ton florit ve 250 ton toryum üretilecek.
SAFLAŞTIRILDIĞINDA TONUNUN PAHASI 200 BİN DOLARA ÇIKIYOR
Ayrıştırılmadan kullanıldığında elde edilen gelirin düşük olduğu az toprak elementleri yüzde 99’un üzerinde saflaştırıldığında tonunun pahası 200 bin dolara kadar çıkıyor. Türkiye’de florit, barit, NTE, uranyum ve toryum içeren 13 farklı ender toprak elementi bulunuyor.
YÜKSEK TEKNOLOJİ ÜRETİMİ İÇİN ÖNEMLİ
Yumuşak ve kolay şekillendirilebilen yapıya sahip ender toprak elementleri; uzay teknolojisi, havacılık, yüksek güç fiziği alanlarında, nükleer santrallerde, ayrıyeten kimyasal süreçlere dayalı endüstriyel eser elde edilmesinde kullanılacak. Fiber optik, tıpta görüntüleme, lazer, sensör, uydu haberleşme, akıllı füzeler, yönlendirme sistemleri, X-ray görüntüleme, optik camlar, üstün alaşımlar, yakıt hücreleri, bataryalar, katalizörler, petrol ve doğal gaz sondaj kuyuları, güç depolama sistemleri, rüzgar türbinlerinin motor ve jeneratörleri, elektrikli araba üzere pek çok alanda az toprak elementleri kullanılacak.
Nur Banu Aras
