İktisat idaresi vatandaşın parasını TL’de değerlendirmesi için yeni bir enstrüman daha çıkardı. 20 Aralık’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı Kur Muhafazalı Mevduat’ın akabinde Gelire Endeksli Senet (GES) için de düğmeye basıldı.
Senetler için 15 Haziran-22 Haziran ortasında talep toplanacak. Devlet Hava Meydanları İşletmesi ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nün gelirlerine endeksli kağıtlar çıkarılacak.
Senetler, 3 ayda bir kupon getirili olacak. Böylelikle, vatandaşlar minimum getiri garantisi sayesinde, gelir hisselerindeki değişimlerden olumsuz etkilenmeyecek.
Bir nevi devlet, kendi iştiraklerinin gelirine vatandaşı ortak etmiş olacak. Getirinin periyot sonunda yüzde 23-25 ortasında olması bekleniyor. Mevduata kıyasla getiri daha âlâ olduğu için talep göreceği belirtiliyor.
PAKETTE NE VAR?
Senedi çıkarılacak KİT’lerin (Kamu İktisadi Teşkilatı) bütçeye aktarılan hasılat performansı beklenenin üzerinde gelirse bunun da senedi alan yatırımcıya ek getiri olarak aktarılması planlanıyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı birinci etapta Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nün (KEGM) gelirine endeksli senet çıkaracak.
Türkiye’deki yeni havalimanları yatırımları, Türk Hava Yolları’nın dünyanın en çok noktasına uçan havayolu olması DHMİ’nin gelirlerine de olumlu yansıyor.
GELİRİ YÜKSEK
Sivil havacılık altyapısına yönelik yatırımlar ve uygulamaya konulan kararlarla Türkiye bu alanda dünyanın en süratli gelişen ülkeleri ortasına girdi.
Nisan istatistiklerine nazaran, Türkiye genelinde hizmet veren havalimanlarında iç ve dış sınır yolcu sayısı 11.6 milyonu geçti. İşletmesindeki 50’den fazla havalimanı ile hizmet veren DHMİ’den sağlanan gelir kestirimi 565.9 milyon TL. KEGM ise gemi trafik, kılavuzluk ve römorkaj üzere hizmetlerden ülke iktisadına büyük katkı sağlıyor.
2022 Bütçe Kanunu’nda KEGM’den sağlanan gelir kestiriminin 308.1 milyon TL olacağı belirtilmişti. Hazine toplam 874.1 milyon TL gelir varsayımı meblağını baz alarak senet çıkaracak.
GETİRİ % 23-25 STOPAJ YOK
Talep toplama ne vakit? 15 Haziran-22 Haziran tarihleri ortasında talep toplanacak. Hangi bankalar ihraç edecek? Talep toplama süreçleriyle kupon ve anapara ödemeleri Ziraat Bankası, Halk Bankası ve Vakıfbank’tan yapılacak.
Vatandaş ne kadarlık senet alabilecek? Senetler için minimum talep meblağı 1.000 TL olup 1 TL’nin katları biçiminde ihraç edilecek. Senet ne vakit hesaba geçecek? Senetler, talep toplama devrini takip eden haftada, 24 Haziran 2022 Cuma gününde, yatırımcıların hesaplarına aktarılacak.
Getiri neye endeksli olacak? DHMİ ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nden (KEGM) bütçeye aktarılan hasılat hisselerine endeksli olacak. Hesaplamada DHMİ ve KEGM tarafından bütçeye aktarılan üç aylık hasılat hisseleri toplamı temel alınacak.
Senetlerin vadesi nedir? 182 gün vadeli olacak. Senetlerin getirisi nedir? Kupon ödemeleri eylül ve aralıkta olacak. Vatandaşa getirisi yüzde 23-25 ortasında olacak.
2009’DA YAPILDI DOLAR DÜŞTÜ
2009’da Hazine GES enstrümanını çıkarmıştı. O devirde gündeme gelen enstrümanın getiriler, Türkiye Petrolleri Anonim Paydaşlığı (TPAO), Devlet Materyal Ofisi (DMO) ve Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü’nden (KEGM) bütçeye aktarılan hisselerden oluşmuştu.
2010 ve 2011 yıllarında da GES ihraçlarına devam edilmişti. O devirde 3 ve 6 ay kupon ödemeli GES ihracı yapılmıştı. İştirak bankaları ağır talep göstermişti.
Son dakika: TL’ye güvenen kazanacak! İktisatta KİT heyecanı yüzde 25 kar
2009’da banka bilançolarındaki GES’ler 2009’da 1.1 milyar, 2010’da 1.8 milyar, 2011’de 2.5 milyar, 2012’de 700 milyon TL’ydi. Dolar 1.73 TL’yi gördüğünde bu tedbir alınmış, kur 1.46 TL’ye inmişti.
HESAP İŞLETİM FİYATI ALINMAYACAK
Diğer bir bankacılık sürecine bahis olmadığı sürece yatırımcılardan, senetlerin vade tarihine kadar vadesiz TL mevduat hesabı ve yatırım hesabı için hesap işletim fiyatı alınmayacak. Senetler yalnızca kayden takip edilecek.
Ayrıca, öbür bir yatırım sürecine bahis olmadığı sürece yatırımcılardan, kelam konusu senetlerin vade tarihine kadar, Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından yansıtılan fiyatlar alınmayacak.
TL’Yİ TEŞVİK EDECEK
Hazine ve Maliye Bakanlığı yeni enstrümanlar TL’yi özendirip, vatandaşın tasarruflarının dövize yönelmesini önlemek istiyor. Benzeri bir uygulama 20 Aralık’ta da yapılmıştı. O periyotta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Kur Muhafazalı Mevduatı açıklamıştı.
Vatandaşlar yatırımlarını TL cinsi varlıklara yönlendirmişti. Kur muhafazalı mevduat vatandaştan büyük ilgi gördü. KKM hesapları geçen hafta 26.8 milyar liralık artışla 930.9 milyar lira oldu. Hesaplar son haftalardaki artış suratını korursa haziran sonuna kadar 1 trilyon liraya ulaşacak.
SENEDİ ALAN DİĞERİNE DEVREDEMEZ
Senetler, öbür yatırımcılara satılamayacak ve devredilemeyecek. İstisnai durumlar dışında vatandaşlar senetlerini, satın aldıkları bankadan bir öbür bankaya transfer edemeyecek.
Vatandaşlar, talep toplama periyodunda almak istedikleri senet meblağını bankadaki vadesiz TL mevduat hesabına yatıracak. Talep toplama periyodu boyunca taleplerini iptal edebilecekler. Bu tarihler haricinde iptal süreci olmayacak.