Danıştay İdari Dava Daireleri Konseyi, Polis Akademisi Başkanlığına Bağlı Eğitim Kurumları ile Başka Fakülte ve Yüksekokullarda Okuyan Öğrencilerden Alınacak Tazminata Dair Yönetmeliğe açılan davayı sonuçlandırdı.
Düzenlemeyi hukuka alışılmamış bulan Daire kararı bozuldu.
Daire “eşitlik” prensibine vurgu yapmıştı
Dava konusu Yönetmelik’in desteği Kanun kararlarında, mecburi hizmetle yükümlü olduğu müddet içinde istifa edenler yahut ilişiğinin kesilmesini gerektiren bir cürüm işleyenler ya da sıhhat sebebi hariç öbür rastgele bir sebeple ayrılanların, yükümlülük müddetlerinin eksik kısmı ile orantılı olarak kendilerine yapılmış olan öğretim masraflarını yasal faiziyle birlikte tazminat olarak ödemek zorunda olduklarının belirtildiği, dava konusu Yönetmelik kararında ise tazminat hesaplanırken tüm öğrencilere yapılan masraflar ortak olarak hesaplandığı, daimi konutçu izinlisi öğrenciler ile daima Polis Akademisi Başkanlığında ikamet eden öğrenciler ortasında tazminat hesaplamasında bir ayrıma gidilmediğinin görülmüştür.
İDDK ise şu değerlendirmeyi yaptı:
Anılan Kanun kararlarında Emniyet Teşkilatında mecburi hizmetle yükümlü olan çalışandan bu yükümlülük müddetlerini doldurmadan kendi istekleri ile istifaen ayrılanların yükümlülük müddetlerinin eksik kısmı ile orantılı olarak kendilerine yapılmış olan öğretim masraflarını yasal faiziyle birlikte tazminat olarak ödemelerinin öngörüldüğü, bu kapsamda düzenlenen Yönetmelik’in dava konusu edilen kararlarında ise her bir öğrenci için yapılan iaşe, öğrenci taşıma masrafı, aydınlatma, su, paklık ve ısıtma masraflarının, yapılan toplam harcamanın öğrenci sayısına bölünmesi sonucunda hesaplandığı görülmektedir.
Davalı idarece tahsil yılı prestijiyle tüm harcama planlamalarının öğrenci sayısının tamamı dikkate alınarak yapıldığı, destek Kanun hususlarında de tazminatın hesaplanması ve tahsili istikametinden daimi konutçu öğrenciler için rastgele bir istisna kararına yer verilmediği, münasebetiyle dava konusu Yönetmelik hususlarının, desteği Kanun kararlarının lafzına ve emeline uygun olarak düzenlendiği anlaşılmıştır.
T.C.
DANIŞTAY
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Temel No: 2021/3620
Karar No: 2022/1031
TEMYİZ EDEN (DAVALILAR): 1-. Bakanlığı
VEKİLİ: I.Huk. Müş. Yrd. V. .
2-. Müdürlüğü
VEKİLİ: Av. .
KARŞI TARAF (DAVACI) :.
İSTEMLERİN KONUSU:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 29/06/2021 tarih ve E:2017/7393, K:2021/3464 sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem:
Emniyet Genel Müdürlüğü ismine Polis Akademisi Başkanlığına Bağlı Eğitim Kurumları ile Öbür Fakülte ve Yüksekokullarda Okuyan Öğrencilerden Alınacak Tazminata Dair Yönetmeliğin 5. unsurunun 1. fıkrasının (a), (ç) ve (e) bentlerinin iptali ile komiser yardımcısı olarak vazife yapmakta iken istifa eden davacıya çıkartılan kişi borcunun ve iaşe, servis, su, aydınlatma, paklık, ısınma vs. masrafları olarak davacının fazladan ödediğini sav ettiği meblağın faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
Daire kararının özeti:
Danıştay Sekizinci Dairesinin 29/06/2021 tarih ve E:2017/7393, K:2021/3464 sayılı kararıyla;
Emniyet Genel Müdürlüğü İsmine Polis Akademisi Başkanlığına Bağlı Eğitim Kurumları İle Öbür Fakülte ve Yüksekokullarda Okuyan Öğrencilerden Alınacak Tazminata Dair Yönetmelik’in 5. unsurunun (a), (ç) ve (e) bentlerinin iptali istemi istikametinden;
Anayasa’nın 124. unsuru kararı ve normlar hiyerarşisi bağlamında bir kanun kararına dayalı olarak hazırlanan yönetmelikler ile kanun kararlarına açıklık getirilmesi ve kanun kararlarının uygulamaya geçirilmesinin amaçlandığı,
İdarelerin kanun koyucunun genel prensiplerini belirlediği mevzularda düzenleyici süreç yapma yetkisi olduğu lakin yasama organının çizdiği sonlar içerisinde Anayasa, kanun ve tüzük üzere üst hukuk normlarına muhalif olmamak kaydıyla düzenleme yapabileceği,
Dava konusu Yönetmelik’in, 25/04/2001 tarih ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu’nun 15. unsuru ile 04/06/1937 tarih ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun Ek 24. unsuruna dayanılarak hazırlandığı,
Yukarıda yer verilen mevzuat kararlarının birlikte kıymetlendirilmesi sonucunda, dava konusu Yönetmelik’in desteği Kanun kararlarında, mecburi hizmetle yükümlü olduğu mühlet içinde istifa edenler yahut ilişiğinin kesilmesini gerektiren bir kabahat işleyenler ya da sıhhat sebebi hariç öbür rastgele bir sebeple ayrılanların, yükümlülük müddetlerinin eksik kısmı ile orantılı olarak kendilerine yapılmış olan öğretim masraflarını yasal faiziyle birlikte tazminat olarak ödemek zorunda olduklarının belirtildiği, dava konusu Yönetmelik kararında ise tazminat hesaplanırken tüm öğrencilere yapılan masraflar ortak olarak hesaplandığı, daimi konutçu izinlisi öğrenciler ile daima Polis Akademisi Başkanlığında ikamet eden öğrenciler ortasında tazminat hesaplamasında bir ayrıma gidilmediğinin görüldüğü,
Bu durumda bir normun, kendisinden daha üst pozisyonda bulunan ve desteğini oluşturan bir norma muhalif yahut bunu değiştirici nitelikte bir karar getirmesi mümkün bulunmadığından eksik düzenlenen dava konusu Yönetmelik kararının bu haliyle desteği Kanun hususlarının öngördüğü emeli aşan formda düzenlendiği sonucuna ulaşıldığı,
Davacıya çıkartılan kişi borcunun ve iaşe, servis, su, aydınlatma, paklık, ısınma vs. sarfiyatları olarak davacının fazladan ödediğini tez ettiği meblağın faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi istemi tarafından;
Hukuka muhalif bulunan dava konusu Yönetmelik kararlarına dayanılarak tesis edilen nakdî haklarla ilgili olarak davalı yönetimlerce Daire kararı üzerine yeni bir süreç tesis edileceğinden, davacıya çıkartılan kişi borcu ile davacının iaşe, servis, su, aydınlatma, paklık, ısınma vs. sarfiyatları olarak fazladan ödediğini argüman ettiği fiyatın faiziyle birlikte iadesi isteminin bu evrede incelenmesine imkan bulunmadığı, bu istemler hakkında karar verilmesine yer olmadığı gerekçesiyle Emniyet Genel Müdürlüğü İsmine Polis Akademisi Başkanlığına Bağlı Eğitim Kurumları İle Başka Fakülte ve Yüksekokullarda Okuyan Öğrencilerden Alınacak Tazminata Dair Yönetmelik’in 5. unsurunun (a), (ç) ve (e) bentlerinin iptaline, davacıya çıkartılan kişi borcunun ve iaşe, servis, su, aydınlatma, paklık, ısınma vs. sarfiyatları olarak davacının fazladan ödediğini argüman ettiği meblağın faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi istemi istikametinden dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN SAVLARI:
Davalı yönetimler tarafından, Yönetmelik desteği Kanun kararında öğrencilerden konutçu müsaadesine ayrılanlara, konutçu müsaadesine ayrıldıkları günün masraflarının düşüleceğinin belirtilmediği, iptal kararı verilen Yönetmelik kararlarının Kanun hususunun lafzına ve emeline uygun olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI:
Davacı tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ NİYETİ:
Temyiz istemlerinin reddi ile Daire kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Yargıcının açıklamaları dinlendikten ve evraktaki dokümanlar incelendikten sonra, belge tekemmül ettiğinden davalı yönetimlerden İçişleri Bakanlığının yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıyeten bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE MÜNASEBET:
MADDİ OLAY:
Davacı, 2010 yılında Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesini ve birebir tarihte yapılan imtihanlarda başarılı olarak Emniyet Genel Müdürlüğü Polis Akademisini de kazanmış, 2014 yılında Polis Akademisinden, 2015 yılında Hukuk Fakültesinden mezun olmuş ve komiser yardımcısı olarak ataması yapılmıştır.
11/05/2017 tarihinde misyonundan istifa etmesi nedeniyle davaya mevzu ferdî süreçle davacıdan 2010-2011-2012-2013-2014 ve 2015 yılları için iaşe, servis, su, aydınlatma, paklık, ısınma vs. masraflarının yasal faiziyle birlikte iadesi istenmiştir.
Bunun üzerine temyizen incelenen dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu’nun 15. unsurunda; “…. Bunlardan mezun olup olmadığına bakılmaksızın mecburi hizmetle yükümlü olduğu müddet içinde, istifa edenler yahut ilişiğinin kesilmesini gerektiren bir cürüm işleyenler ya da sıhhat sebebi hariç, öteki rastgele bir sebeple ayrılanlar, yükümlülük müddetlerinin eksik kısmı ile orantılı olarak kendilerine yapılmış olan öğretim masraflarını yasal faiziyle birlikte tazminat olarak ödemek zorundadırlar.” kararına, 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun Ek 24. unsurunda ise; “…Polis meslek eğitim merkezlerinde eğitimlerini muvaffakiyet ile tamamlayanlar, Emniyet Genel Müdürlüğü takımlarına aday polis memuru olarak atanırlar. Bu biçimde atananlar, atanma tarihinden itibaren altı yıl müddetle diğer kurumlara nakil yoluyla atanamazlar. Bu müddet zarfında memuriyetten çekilen, çekilmiş sayılan, meslekten yahut memuriyetten çıkarma cezası alan ve asli memurluğa atanamayarak ilişiği kesilenler, kendilerine yapılmış olan öğretim masraflarını tazminat olarak ödemek zorundadırlar. Polis meslek eğitim merkezlerinin kuruluş ve çalışma adap ve asılları; bu merkezlerde eğitime alınacak öğrencilerde aranacak kaideler, yapılacak imtihanlar, disiplin ve eğitim-öğretimle ilgili bahisler, öğrenciliğin sona ermesi, tazminat ve yükümlülük temelleri ile giyecekleri kıyafetler ve başka konular İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir…” kararına yer verilmiştir.
21/02/2016 tarih ve 29601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Emniyet Genel Müdürlüğü İsmine Polis Akademisi Başkanlığına Bağlı Eğitim Kurumları İle Öteki Fakülte ve Yüksekokullarda Okuyan Öğrencilerden Alınacak Tazminata Dair Yönetmelik’in “Amaç” başlıklı 1. hususunda, “Bu Yönetmeliğin maksadı, Emniyet Teşkilatında görevlendirilmek üzere Polis Akademisi Başkanlığına bağlı eğitim kurumları ile öteki fakülte ve yüksekokullarda okutulan öğrencilerden, 04/08/2003 tarihli ve 25189 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Emniyet Teşkilatı Sıhhat Kaideleri Yönetmeliği ile belirlenen sıhhat sebepleri ve mevt hariç, mezun olup olmadığına bakılmaksızın mecburi hizmetle yükümlü olduğu müddet içinde, istifa edenler yahut ilişiğinin kesilmesini gerektiren bir cürüm işleyenler ya da diğer bir sebeple ayrılanlardan, yükümlülük müddetlerinin eksik kısmı ile orantılı olarak kendilerine Devletçe yapılan öğretim masraflarının yasal faizi ile birlikte tazmin ettirilmesi temellerini düzenlemektir.” kararı düzenlenmiş,
Uyuşmazlığa mevzu edilen “Tazminata temel alınacak giderler” başlıklı 5. unsurunun 1. fıkrasının (a) bendinde, “iaşe masraflarının; öğrencilere yıl içerisinde, sabah-öğle-akşam yemekleri için yapılan toplam harcamanın öğrenci sayısına kısmından elde edilen kısmının”, (ç) bendinde, “öğrenci taşıma sarfiyatının; öğrencilerin yıl içerisinde, hafta sonu ve öteki tüm müsaadeleri ile her türlü toplumsal, sportif ve uygulamalı faaliyetleri için yapılan toplam harcamanın ilgili öğrenciye hisse olarak düşen kısmının”, (e) bendinde, “Aydınlatma, su, paklık ve ısıtma masraflarının; tesislerin tüm aydınlatma, su paklık ve ısıtma masraflarının öğrenci ve işçi toplam sayısına kısmından elde edilen kısmının” tazminata dahil edileceği belirtilmiş,
Geçici 1. hususunda ise; “Polis Akademisi Başkanlığı Güvenlik Bilimleri Fakültesinden mezun olanlardan, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten sonra zarurî hizmet mühletini tamamlamadan sıhhat ve vefat sebepleri hariç meslekten ayrılanların tazminat hesaplamaları bu Yönetmelik kararlarına nazaran yapılır.” kararına yer verilmiştir.
22/05/2013 tarih ve 28654 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Emniyet Genel Müdürlüğü İsmine Yükseköğretim Kurumlarında Okutulacak Öğrencilere Dair Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4. unsurunun 1. fıkrasının (e) bendinde; “Daimi konutçu müsaadesi: Öğrencinin eğitim ve öğretim gördüğü fakültenin vilayet sonları dahilinde anne yahut babasının ikamet ettiği belirlenenlere, eğitim-öğretim yılı boyunca anne yahut babasıyla daima kalması için verilen müsaadesi… söz eder.” kararı yer almaktadır.
HUKUKİ KIYMETLENDİRME:
Dava konusu edilen Yönetmelik, 25/04/2001 tarih ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu’nun 15. unsuru ile 04/06/1937 tarih ve 3201 sayılı Emniyet Teşkilat Kanunu’nun Ek 24. unsuruna dayanılarak hazırlanmıştır.
Anılan Kanun kararlarında Emniyet Teşkilatında mecburi hizmetle yükümlü olan işçiden bu yükümlülük müddetlerini doldurmadan kendi istekleri ile istifaen ayrılanların yükümlülük müddetlerinin eksik kısmı ile orantılı olarak kendilerine yapılmış olan öğretim masraflarını yasal faiziyle birlikte tazminat olarak ödemelerinin öngörüldüğü, bu kapsamda düzenlenen Yönetmelik’in dava konusu edilen kararlarında ise her bir öğrenci için yapılan iaşe, öğrenci taşıma sarfiyatı, aydınlatma, su, paklık ve ısıtma masraflarının, yapılan toplam harcamanın öğrenci sayısına bölünmesi sonucunda hesaplandığı görülmektedir.
Davalı idarece tahsil yılı prestijiyle tüm harcama planlamalarının öğrenci sayısının tamamı dikkate alınarak yapıldığı, destek Kanun unsurlarında de tazminatın hesaplanması ve tahsili tarafından daimi konutçu öğrenciler için rastgele bir istisna kararına yer verilmediği, hasebiyle dava konusu Yönetmelik unsurlarının, desteği Kanun kararlarının lafzına ve maksadına uygun olarak düzenlendiği anlaşıldığından Emniyet Genel Müdürlüğü İsmine Polis Akademisi Başkanlığına Bağlı Eğitim Kurumları İle Öteki Fakülte ve Yüksekokullarda Okuyan Öğrencilerden Alınacak Tazminata Dair Yönetmelik’in 5. hususunun 1. fıkrasının (a), (ç) ve (e) bentlerinde hukuka karşıtlık görülmemiştir.
Bu durumda, davanın, Dairece iptaline karar verilen Yönetmelik kararlarına dayanılarak davacıya çıkartılan kişi borcunun ve iaşe, servis, su, aydınlatma, paklık, ısınma vs. masrafları olarak davacının fazladan ödediğini tez ettiği meblağın faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi istemine ait kısmı hakkında da Heyetimizin bozma kararı üzerine yine bir karar verilmesi gerekmektedir.
Bu prestijle, dava konusu Yönetmelik kararlarının iptali ve davacının tazmin istemi istikametinden karar verilmesine yer olmadığı yolundaki Daire kararında tüzel isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalı yönetimlerin temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu sürecin iptaline, kısmen dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına ait Danıştay Sekizinci Dairesinin temyize bahis 29/06/2021 tarih ve E:2017/7393, K:2021/3464 sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yine bir karar verilmek üzere evrakın anılan Daireye gönderilmesine,
4. Kesin olarak, 28/03/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.
KARŞI OY
X- Temyiz edilen kararla ilgili evrakın incelenmesinden; Danıştay Sekizinci Dairesince verilen 29/06/2021 tarih ve E:2017/7393, K:2021/3464 sayılı kararın yöntem ve hukuka uygun olduğu, dilekçelerde ileri sürülen temyiz nedenlerinin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte olmadığı anlaşıldığından, temyiz istemlerinin reddi ile temyize husus kararın onanması gerektiği oyuyla, karara katılmıyoruz.
KARŞI OY
XX- Emniyet Genel Müdürlüğü İsmine Polis Akademisi Başkanlığına Bağlı Eğitim Kurumları İle Öbür Fakülte ve Yüksekokullarda Okuyan Öğrencilerden Alınacak Tazminata Dair Yönetmelik’in 5. unsurunun 1. fıkrasının (a), (ç) ve (e) bentlerinde hukuka karşıtlık bulunmadığı ve Daire kararının düzenleyici sürecin iptaline ait kısmının bozulması gerektiği istikametindeki çoğunluk kararına katılmakla birlikte, 22/05/2013 tarih ve 28654 sayılı Resmi Gazete yayımlanan Emniyet Genel Müdürlüğü İsmine Yükseköğretim Kurumlarında Okutulacak Öğrencilere Dair Yönetmeliğin “Tanımlar” başlıklı 4. hususunun 1. fıkrasının (e) bendinde; “Daimi konutçu müsaadesi: Öğrencinin eğitim ve öğretim gördüğü fakültenin vilayet hudutları dahilinde anne yahut babasının ikamet ettiği belirlenenlere, eğitim-öğretim yılı boyunca anne yahut babasıyla daima kalması için verilen müsaadesi… söz eder.” kararı yer almakta olup, davalı yönetim tarafından davacıya verilen konutçu müsaadesinin kullanıldığı devirlerde bir kısım hizmetlerden yararlanmadığı dikkate alındığında, davacının eğitim mühleti boyunca eğitim kurumlarında barındırılan öğrencilerle birebir durumda kabul edilerek, yararlanmadığı iaşe, servis, su, aydınlatma, paklık, ısınma vs. hizmetlerden kaynaklanan sarfiyatları de kapsayacak formda kendisine çıkarılan kişi borcunda hakkaniyete ve hukuka uyarlık görülmemiş olup, davacının tazmin istemi değerlendirilirken bu konu göz önünde bulundurularak bir kıymetlendirme yapılması gerektiğinden, Daire kararının karar verilmesine yer olmadığına ait kısmının bu münasebetle bozulması gerektiği oyuyla, çoğunluk kararına bu kısım istikametinden katılmıyoruz.