İnternet ortamında yayımlanan ilanlara yönelik Gelir Yönetimi Başkanlığı tarafından hayata geçirilen düzenleme, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Vergiye ahenk seviyesinin ve kayıt dışı iktisat ile gayrette aktifliğin artırılmasına hizmet etmek gayesiyle hayata geçirilen düzenleme kapsamında ilan sitelerinde yer alan taşınır ve taşınmazlara ilişkin tüm bilgiler, 1 aylık dönemlerle Gelir Yönetimi Başkanlığı’na (GİB) bildirilecek.
Bilhassa gayrimenkul ilanlarını disiplin altına alacağı belirtilen düzenlemeyle düzmece ilan vererek emlak piyasasında spekülatif hedefli fiyat artışlarının engellenmesi, vergi kaçağının en aza indirilmesi, temelsiz ve spekülatif ilanların önüne geçilmesi ve piyasanın şeffaflaştırılması amaçlanıyor.
Düzenleme çerçevesinde gayrimenkul ilan portallarında yer alan malların sahiplerinin bilgileri, taşınır yahut taşınmazın kaça satıldığı ve hesap numaraları üzere bilgiler ilan portallarına bildirilecek. Bu portallar vasıtasıyla da bilgiler Gelir Yönetimi Başkanlığı’na iletilecek.
Bölüm temsilcileri, AA muhabirine yaptığı açıklamada yeni düzenlemeye ait değerlendirmelerde bulundu.
– “Mükerrer ilanlar engellenecek”
Gayrimenkul Pazarlama ve Satış Profesyonelleri Derneği (GAPAS) İdare Şurası Lideri İsmail Özcan, devletin kayıt dışı iktisat ile gayret çalışmalarını desteklediklerini söyledi.
Bildirinin çok süratli hazırlandığını ve yazım lisanının farklı yorumlar yapılmasına neden olduğunu savunan Özcan, istenen bilgilerin girilmesi noktasında sıkı bir kontrol olacağını, vatandaşların bu sürece adaptasyon konusunda düşünce yaşayabileceğini bildirdi.
Özcan, “Tebliğ, tekrarlanmış ilanların engellenmesi ve yetki sözleşmesiz müşavirlik hizmeti verilmesinin önlenmesi üzere olumlu katkılar sunacak.” dedi.
– “İlan siteleri güvenlik altyapılarını güçlendirmeli”
İsmail Özcan, yeni düzenlemeyle, bir ilandaki mülkün sahibine ilişkin banka hesap numarası ve şahsî bilgilerin istendiğini kaydederek, şu bahse dikkati çekti:
“Bu bilgileri iletecek ilan sitelerinin önemli bir bilgi güvenliği altyapısı kurması ve devletimizin de ilan sitelerinin kelam konusu güvenlik altyapılarını sistemli denetim etmesi gerekiyor. İlgili kurumlara verilecek bilgiler ortasında satış ve kiralama bedeli ve aracılara ödenecek hizmet bedellerinin tahsilat bilgileri üzere bilgiler yer aldığından, kendileri de birer ticari kuruluş olan ilan sitelerinin birçok gerçek ve hukuksal şahsa ilişkin ticari sır niteliğindeki bu cins bilgilere sahip olma durumu oluşacaktır. Bu mevzuda da çeşitli tasalar var.”
Özcan, bu bilgileri vermek istemeyen mülk sahiplerinin afiş yoluyla ya da semtteki emlak müşavirleri aracılığıyla ilan girişsiz satış yahut kiralama süreci yapabileceğini, bu nedenle de eski üslup emlak pazarlama süreçlerine dönülebileceğini savundu.
– “Asılsız ve geçersiz ilanların önüne geçilecek”
İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizameddin Aşa ise ilan sitelerinde bugüne kadar çok fazla yanlış yapıldığını belirterek, “İlk günden beri kimlik bilgilerinin alınmasını istiyorduk. Bu ilanların kesinlikle disiplin altına alınması gerekiyordu. Çok sayıda yanlışsız olmayan ve temelsiz ilan vardı. Emlakçı olmadığı halde emlakçı üzere ya da mesken sahibi olmadığı halde mesken sahibi üzere ilan verenler vardı.” diye konuştu.
Son yapılan düzenlemeyle bunların önüne geçilebileceğini lisana getiren Aşa, fakat düzenlemede mali mevzuların daha çok ön planda olduğunu söyledi.
Aşa, kayıtsız emlakçılardan herkesin şikayetçi olduğunu kaydederek, “Bu sitelerde temelsiz ilanların artması, geçersiz ilan yoluyla kapora dolandırıcılığı yapılması üzere ezalar artmıştı. O açıdan düzenleme isabetli oldu. Lakin düzenleme çok ani oldu. Biraz daha bölümle istişare halinde ve kademeli olarak bu sisteme geçilebilirdi.” açıklamasında bulundu.
– “Tapu harcı düşürülürse gelir 3’e katlar”
Nizameddin Aşa, yeni düzenlemeyle ilan fiyatı ile tapuda beyan sayıları ortasındaki makasın daralacağını ve böylelikle vergi kaybının azalacağını belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Bundan evvelki düşük beyanlar için bir af getirilmesi gerekiyor. Bir kereye mahsus beyan affı getirilirse ve vatandaşlar malının bedelini güncellerse o bölgedeki satışlar için bir emsal olur ve düşük beyanın önüne geçilebilir. Şu anda satışların çok büyük kısmı düşük beyanla gerçekleştiriliyor. Bunun için tapu harcının düşürülmesi gerekiyor. Şu anda alıcı ve satıcıdan yüzde 2’şer alınıyor. Toplam yüzde 4 tapu harcı alınıyor. Bunu da alıcı ödüyor ekseriyetle. Bu sayı yüzde 50 düşürülürse tapu harcı geliri 3’e katlar.”
Aşa, “Mali kayıpların önlenmesi, düzmece ve temelsiz ilanların önüne geçilmesi için bu düzenleme değerli. Lakin bahsettiğim üzere bize nazaran maksada tam ulaşılması için tapu harcının düşürülmesi ve beyan affının getirilmesi gerekiyor.” tabirlerini kullandı.
– “Piyasayı üst çekmek için yayımlanan ilanları engeller”
Emlakjet Genel Müdürü Tolga İdikat da geçersiz ilanlarla ilgili bugüne kadar yaşanan aksiliklerden bahsederek şu açıklamalarda bulundu:
“Piyasada fiyatları üst çekmek için bu tip ilanlar yayımlanıyor. Gayrimenkul satış sayıları zati biraz emsale nazaran gidiyor. Bölgedeki fiyatları gören mal sahipleri fiyatları artırıyor ve yapay bir enflasyon oluşuyor. Bu nedenle bu türlü bir karar alınmış olabilir. Kayıt dışı ekonomiyi engelleyerek vergi kaybının minimuma indirilmesi de maksatlar ortasında. Uygulama kapsamında ilan siteleri, artık Gelir Yönetimi’nin Bilgi Transfer Sistemi’ne ilan sahibinin kimlik bilgileri, onu yayımlayan emlak firmasının kimlik bilgileri, ticaretle ilgili bilgileri, ilgili taşınmaz adresin ve rastgele bir ilan yayından kalktığında neden kalktığıyla ilgili bilgileri aylık olarak sistemli verecek.”
– “Bir günde silinen ilan sayısı 8 bini buldu”
Tolga İdikat, dataların şeffaf olmamasının uygulamada problemler doğurabileceğini kaydederek, “Bir gayrimenkulün belediye rayici farklı, tapuda bedeli farklı, listelenen pahası farklı. Bu durum uygulamanın önünde pürüz teşkil edebilir.” diye konuştu.
Her ne kadar kontrol güç olsa da uygulamanın kıymetli katkılar sunacağını lisana getiren İdikat, “Normalde her gün 3 bine yakın ilan siteden kalkardı. Kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı birinci gün 7 bin 500, ikinci gün ise 8 bin ilan silindi. Demek ki bir küme huzursuz oldu ve düzenleme birinci etapta gayesine ulaşmış oldu.” tabirlerini kullandı.